Tuổi trẻ quên cách quay về, tuổi già sẽ bị đẩy ra bên lề

Cứ khoảng năm giờ sáng, khi con hẻm còn lờ mờ sương và những cánh cửa còn khép kín sau một đêm dài, người ta lại nghe thấy tiếng “lóc cóc… lóc cóc…” quen thuộc. Đó là âm thanh của chiếc khung tập đi, theo nhịp bước chậm chạp của tuổi già, một bà cụ gần 90 tuổi. Không ai nhớ rõ bà xuất hiện ở con hẻm này từ bao giờ, chỉ biết rằng sáng nào bà cũng đi qua, dáng lưng cong, bước chân yếu, ánh mắt mỏi mệt nhưng vẫn cố hướng về phía trước, như thể không được phép dừng lại.

Bà không đi đâu xa. Bà đi xin.

Ngoài việc ngửa tay trước những cửa tiệm vừa mở, bà còn lượm ve chai, nhặt từng vỏ lon, từng mảnh giấy vụn để đổi lấy vài nghìn đồng. Khi được hỏi vì sao phải ăn xin ở tuổi đã gần đất xa trời, bà chỉ nói một câu rất ngắn, nhưng đủ khiến người nghe phải suy ngẫm:

“Con cái… không nhờ được.”

Bà có ba người con, không phải vô thừa nhận, không phải không biết mẹ còn sống, nhưng bà vẫn phải đi xin từng bữa, lượm từng mảnh ve chai như một người không nơi nương tựa. Sự thật ấy, trần trụi và lạnh lẽo hơn bất kỳ lời kết án nào.

Người xưa dạy: “Bách thiện hiếu vi tiên”, trăm điều thiện, hiếu đứng đầu. Một xã hội dù nghèo vật chất đến đâu, nhưng nếu người già được con cháu chăm sóc chu đáo, thì xã hội ấy vẫn giữ được gốc rễ đạo đức vững chắc.

Hiếu thảo không nằm ở mâm cao cỗ đầy hay những món quà đắt tiền vào dịp lễ tết. Nó nằm ở sự quan tâm hàng ngày, ở việc không để cha mẹ phải cô đơn giữa dòng đời hối hả. Hiếu thảo không chỉ là chu cấp vật chất thiết yếu, mà còn là lắng nghe, thấu hiểu, dành thời gian bên cha mẹ. Là bao dung những lỗi lầm nhỏ nhặt của họ khi tuổi tác khiến trí nhớ suy giảm.

Thế nhưng hôm nay, hình ảnh bà cụ 90 tuổi đẩy khung tập đi đi ăn xin giữa lòng phố thị cho thấy một thực tế đáng lo ngại: tuổi già đang trở thành gánh nặng bị đẩy ra bên lề.

Có thể các con bà cũng nghèo khó, cũng đang vật lộn với mưu sinh trong thời buổi kinh tế khó khăn. Nhưng nghèo không đồng nghĩa với bỏ rơi. Không nuôi dưỡng đầy đủ có thể thông cảm, nhưng để mẹ phải ngửa tay xin ăn từng bữa, lượm ve chai từng đồng thì đó là sự đổ vỡ của luân thường đạo lý. Đó không còn là vấn đề kinh tế nữa, mà là sự suy thoái về nhân cách, về trách nhiệm làm con.

Một câu nói cảnh tỉnh: “Nuôi con mới biết lòng cha mẹ”, nhưng đáng buồn thay, không phải ai làm cha mẹ rồi cũng nhớ mình từng được nuôi dưỡng bằng những hy sinh thầm lặng ấy. Có những đứa con lớn lên, học cách bước ra đời, học cách tồn tại giữa xã hội cạnh tranh khốc liệt nhưng lại quên mất cách quay về, quên mất nghĩa vụ báo hiếu.

Trong xã hội hiện đại, bên cạnh những tấm gương hiếu thảo đẹp đẽ, những người con dành thời gian bên cha mẹ già, chăm sóc tận tụy dù bận rộn công việc vẫn tồn tại không ít trường hợp đau lòng tương tự.

Có những cụ già 80-90 tuổi vẫn phải bán vé số, chiên bánh mì dạo hay lượm ve chai để tự nuôi sống bản thân, dù con cái đã trưởng thành và có cuộc sống riêng. Áp lực đô thị hóa, di cư lao động, gánh nặng kinh tế khiến nhiều gia đình tan rã về tình cảm. Cha mẹ già ở quê cô quạnh, con cái thành phố bận rộn, chỉ gửi tiền về mà quên rằng người cao tuổi cần nhất là sự đồng hành, là tiếng cười con cháu quây quần.

Câu chuyện về bà cụ đẩy xe tập đi không nhằm lên án cá nhân cụ thể nào, mà chỉ để nhắc nhở tất cả chúng ta về giá trị truyền thống đang mai một. Rồi ai cũng sẽ già đi. Rồi những đôi tay từng mạnh mẽ cũng sẽ run rẩy, những bước chân vững chãi cũng sẽ cần chống gậy. Đến lúc ấy, chúng ta sẽ dựa vào ai để đứng vững? Vào tiền bạc ư? Hay vào sự quan tâm của con cháu?

Bà cụ vẫn sẽ tiếp tục đi qua con hẻm ấy mỗi sáng, tiếng khung tập đi vẫn “lóc cóc” vang lên giữa đời sống vội vã. Nhưng câu hỏi để lại thì không nên trôi qua nhẹ như vậy: Chúng ta đang giàu lên, hay đang nghèo dần về nhân cách?

Mỹ Mỹ biên tập

Xem thêm

Theo vandieuhay