Tục uống rượu trong bàn tiệc xưa của Đại Việt
Nếu các bạn cho rằng mấy câu như “bạn không uống là không nể mình rồi” hay ” nể nhau thì uống hết chén này đi”, bây giờ mới có, thì các bạn đã nhầm. Theo cuốn Lĩnh Ngoại Đại Đáp của Chu Khứ Phi viết vào năm 1178, thì đó gần như là đặc trưng của mỗi buổi làm ăn giữa Đại Việt và Đại Tống và đạo tiếp khách của Đại Việt. (Lưu ý đây là sách của TQ nên họ gọi nước ta là An Nam hoặc Giao Chỉ)
Trong đó phần viết về “Tài kế” và “Đồ ăn thức uống” tác giả viết như sau, phần “Tài kế” viết: “Hai nhà buôn gặp nhau, cả hai đều mời nhau vui vẻ vài chén rượu, sau đó sẽ tâm sự cùng nhau thân mật, rồi đến chuyện mua bán hàng hóa của nhau, những người trung gian của 2 bên sẽ dần dần trả giá lên hoặc xuống, cho đến lúc giá tương đương nhau hoặc không quá xa mức giá mà 1 bên đưa ra. Sau đó cả hai hài lòng về mức giá rồi mới quyết định mua bán.”
Phần “Đồ ăn, thức uống”, ông viết: “Quảng [ Đông, Tây] và Giao Chỉ không cấm rượu, lấy 1 viên quan Xuất ty chuyên quản việc cất rượu, rượu càng để lâu càng ngon. Ai uống rượu giỏi thì mới là người toàn mỹ, quân tử, rượu Giao Chỉ ngon, tiếng vang chấn động lên tận Hồ Quảng [ Hồ Nam]. Rượu còn xuất đi Hạ Châu [ nay ở đông bắc khu tự trị Choang Quảng Tây]. Cũng có rượu ở Lâm Hạ [ nay thuộc tỉnh Cam Túc] nhưng ở xa khó mua kịp. Rượu ở các quận đều không nổi tiếng lắm. Rượu Chiêu Châu uống vào nhanh say, nghe nói khi nấu rượu, người ta hái Mạn Đà La hoa đặt hoa lên mặt hũ rượu, dùng hoa này để hút các chất độc trong rượu…
Khách đến nhà, bày rượu ở gian giữa, chủ nâng chén rượu ngang mặt mà mời, uống đến say. Còn có loại rượu Cổ Lạt Khứ, chế bằng những loại cây thuốc dây leo trên núi, nấu với men nước mà thành rượu, loại rượu này sắc hồng đẹp, tuy thế rất mạnh, uống ngày hôm nay có thể say cả mấy ngày sau, mà sắc vị của rượu lại dịu. Những nhà giàu thì nấu rượu tinh chất, người nghèo thì tự nấu, gọi là rượu trắng [ bạch tửu], các quận những dân giàu có thì nấu rượu Lão Tửu, để 10 năm mới uống, rượu có màu đỏ sậm hơi tối, mùi vị thì vẫn giữ nguyên. Ở các quán ven đường thường bán rượu trắng.”
Cho ai chưa biết thi Chu Khứ Phi là một tiến sĩ thời Nam Tống, từng giữ chức Khâm Châu giáo thụ, huyện úy phủ Tĩnh Giang [Quảng Tây], Thông phán phủ Thiệu Hưng [ Chiết Giang].Lĩnh Ngoại Đại Đáp thuộc vào dạng đặc biệt quý giá dành cho những ai muốn tìm hiểu về phong tục tập quán xưa. Độ xác thực, chi tiết của nó đủ để người đọc có thể dùng cho mục đích phục dựng, làm phim, viết văn …