Vì sao nhân vật chính trong tiểu thuyết Kim Dung luôn đi “tìm cha”?

Trong tiểu thuyết Kim Dung, hành trình “tìm cha” thường không chỉ là một tuyến truyện kịch tính, mà còn là sợi chỉ đỏ dẫn nhân vật bước vào cõi nhân sinh rộng lớn.

Từ những chàng trai lạc lõng giữa giang hồ, mang trong lòng khao khát tìm về cội nguồn, đến lúc nhận ra cha không chỉ là huyết thống, mà còn là bóng hình của chính đạo nghĩa và niềm tin. Đọc Kim Dung, ta thấy việc “tìm cha” cũng là hành trình tìm lại bản thân, tìm lại chỗ đứng giữa thế giới bao la đầy ân oán.

Nỗi đau mất cha

Cha của Kim Dung, ông Tra Thụ Huân (hay còn gọi là Tra Thụ Khanh, Tra Mậu Trung), bị xử bắn vào ngày 26/04/1951 với cáo buộc “địa chủ phản động”. Địa điểm hành hình là sân trường tiểu học Long Đầu Các do chính ông xây dựng. Sau này, vụ án được minh oan, nhưng nỗi đau ấy vẫn in sâu trong lòng Kim Dung.

Đây là câu chuyện mà Kim Dung từng công khai chia sẻ trong tự truyện. Nếu không vì sự cởi mở của ông, có lẽ chúng tôi cũng không nhẫn tâm nhắc lại.

Gia đình họ Tra là một danh gia vọng tộc ở Hải Ninh, Chiết Giang, từng được vua Khang Hy ban tặng câu đối: “Đệ nhất danh gia từ thời Đường Tống, gia tộc lừng lẫy vùng Giang Nam”. Đến thời Kim Dung, gia đình đã suy giảm, nhưng vẫn sở hữu hơn 3.600 mẫu đất, hơn 100 hộ tá điền, một ngôi nhà năm gian với 90 phòng, một khu vườn lớn, cùng các cửa hiệu tiền trang, gạo và nước chấm ở thị trấn.

Người cha trí thức và nhân hậu

Ông Tra Thụ Huân không phải địa chủ thông thường. Ông tốt nghiệp Đại học Chấn Đán, một trường danh giá ở Thượng Hải thời bấy giờ, có mối liên hệ với Đại học Phục Đán sau này. Hai người anh em của ông cũng được giáo dục bài bản: người anh thứ hai học khoa Văn tại Đại học Bắc Kinh, còn anh cả là tú tài thời nhà Thanh.

Ông Tra là hiện thân của một trí thức kết hợp Đông Tây. Ông từng khuyến khích Kim Dung noi gương người anh họ Từ Chí Ma, học tại Đại học Cambridge. Vào một dịp Giáng sinh, ông tặng cậu con trai nhỏ cuốn Bài ca Giáng sinh (A Christmas Carol) của Charles Dickens. Cuốn sách kể về một kẻ keo kiệt được linh hồn dẫn dắt để trở thành người tử tế. Tác phẩm này dù ít nổi tiếng hơn Chuyện hai thành phố hay Chàng trai mồ côi, đã ảnh hưởng sâu sắc đến nhân cách của Kim Dung.

Hãy tưởng tượng một người cha sinh ra ở thế kỷ 19 tại Trung Quốc, lại tặng con trai một cuốn sách phương Tây vào dịp Giáng sinh. Tầm nhìn và gu văn hóa của ông thật đáng nể. Ngay cả ngày nay, không phải ai cũng chọn được món quà ý nghĩa như vậy.

Tấm lòng nhân ái của ông Tra

Ông Tra Thụ Huân nổi tiếng với nhiều việc thiện ở quê nhà. Theo các tài liệu, ông không có hành động xấu nào, mà ngược lại, thường xuyên giúp đỡ người nghèo và đầu tư cho giáo dục.

Ông dồn tâm huyết xây dựng “nghĩa trang”, một quỹ từ thiện dòng họ để hỗ trợ bà con. Ông hiến 1.000 mẫu đất tốt làm “nghĩa điền”, mỗi năm thu khoảng 3.500 thạch lúa để giúp người trong họ. Những năm mất mùa, ông còn giảm hoặc miễn tiền thuê đất cho tá điền.

Ông cũng trích tiền từ nghĩa trang để xây trường tiểu học Long Đầu Các, nơi trẻ em được học miễn phí. Đáng buồn thay, chính tại sân trường này ông đã bị xử bắn.

Một câu chuyện khác minh chứng lòng tốt của ông: Một tú tài nghèo tên Dương Lương Phong có con trai là Dương Đức Cử thi đậu Đại học Chấn Đán. Vì quá vui mừng, ông Dương đột tử. Gia đình nghèo khó, chỉ có thể dùng một chiếc hòm cũ làm quan tài. Biết tin, ông Tra đích thân đến lo liệu quan tài mới, cấp đất chôn cất và hỗ trợ học phí cho Dương Đức Cử. Sau này, Dương Đức Cử trở thành quan chức ngân hàng ở Nam Kinh và làm việc tại Tứ Xuyên.

Biến cố đau lòng

Vào thập niên 1950, phong trào “trấn phản” (trấn áp phản động) diễn ra mạnh mẽ. Chính quyền kêu gọi dân chúng tố cáo ông Tra, nhưng vì ông sống nhân hậu, không ai đứng ra cáo buộc. Cuối cùng, một tên cướp từ làng bên tố ông giấu súng. Ông bị gán bốn tội danh: chống nộp lương thực, chứa chấp thổ phỉ, mưu sát cán bộ, và tung tin đồn phá hoại.

Tội “chống nộp lương thực” bắt nguồn từ năm 1948, khi vùng đất của ông bị thiên tai. Chính quyền Quốc dân đảng đòi thu lương thực, còn Đảng Cộng sản ngầm tổ chức “hội chống nộp lương”. Là địa chủ, ông Tra bị liệt vào danh sách “chống nộp”. Sau khi nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa thành lập, do lúa nằm trong tay tá điền, nghĩa trang của ông thiếu hụt, dẫn đến cáo buộc “chống nộp lương”. Các tội danh khác đều không có căn cứ.

Ngày 26/04/1951, ông Tra bị xử bắn tại sân trường Long Đầu Các. Không được thay quần áo, không được ăn bữa cuối, ông bị hành hình cùng ba người khác. Vợ ông, bà Cố Tú Anh chỉ biết tin khi chồng đã qua đời. Gia đình vội vã đưa thi thể về chôn cất qua loa, không dám lập bia mộ.

Kim Dung lúc đó đang làm việc tại báo Đại Công ở Hồng Kông, nhận tin dữ khóc suốt ba ngày ba đêm, đau buồn hàng tháng trời. Trong bài tự truyện Nguyệt Vân, ông viết:

“Quân đội từ Sơn Đông tiến vào quê hương của Nghi Quan. Cha của Nghi Quan bị kết tội là địa chủ, áp bức nông dân và bị xử tử. Nghi Quan ở Hồng Kông khóc ba ngày ba đêm, đau buồn suốt nửa năm. Nhưng cậu không oán hận đội quân đã giết cha mình. Bởi vì hàng ngàn, hàng vạn địa chủ đã bị xử tử, đó là thời kỳ trời long đất lở.”

(Nghi Quan là tên gọi thân mật của Kim Dung).

Minh oan sau ba thập kỷ

Năm 1981, ông Đặng Tiểu Bình ra chỉ thị: “Muốn gặp ông Tra”. Ngày 18/07, ông tiếp Kim Dung tại Đại lễ đường Phúc Kiến, bày tỏ tiếc nuối về cái chết của cha ông và kêu gọi đoàn kết. Kim Dung đáp: “Người đã khuất không thể sống lại, thôi thì bỏ qua.”

Một số người chỉ trích Kim Dung “vô cảm” vì tha thứ, nhưng chúng tôi cho rằng họ không hiểu bối cảnh lịch sử đặc biệt lúc đó. Sau 30 năm, làm gì hơn được nữa?

Sau buổi gặp chính quyền Hải Ninh lập tức điều tra lại vụ án. Năm 1985, Tòa án Nhân dân Hải Ninh ra phán quyết: “Các tội danh chống nộp lương thực, chứa chấp thổ phỉ, mưu sát cán bộ, và tung tin đồn phá hoại đều không có thật. Việc kết án ông Tra Thụ Huân là địa chủ bất hợp pháp và xử tử là sai lầm.” Ông được tuyên vô tội và minh oan.

Bà Cố Tú Anh, vợ ông Tra khi đó 73 tuổi, sống để chứng kiến chồng được minh oan. Bà qua đời bốn năm sau đó.

Hành trình “tìm cha” trong tiểu thuyết Kim Dung

Trong các tiểu thuyết của Kim Dung, nhân vật chính thường có điểm chung: thiếu vắng hình bóng người cha và luôn trên hành trình “tìm cha”. Dương Quá tìm cha, Kiều Phong tìm cha, Đoàn Dự tìm cha, Hư Trúc tìm cha, Thạch Phá Thiên tìm cha, Trương Vô Kỵ tìm nghĩa phụ.

Trong suốt những năm sáng tác, cuốn Bài ca Giáng sinh mà cha tặng luôn đồng hành cùng Kim Dung, như một kỷ vật nhắc ông nhớ về người cha tài hoa và nhân hậu.

Mỹ Mỹ biên tập
Bài viết gốc của Lục Thần Lôi Lôi – Kanchina
Theo vandieuhay