Nhớ ơn người, quên điều xấu của người: hạnh phúc cả đời
Đời đủ vị đắng cay ngọt bùi. Một người nhớ ơn thì thường dễ làm được, vì vậy trên đời tuy có kẻ vong ân bội nghĩa, nhưng người biết ơn báo đáp cũng không ít.
Thế nhưng, để quên đi sự vu khống, phỉ báng hay tổn hại của người khác thì thật không dễ, đến nỗi nhiều người vẫn canh cánh trong lòng, thậm chí có người tu dưỡng lâu năm mà vẫn ôm mối hận, báo thù không dứt, cuối cùng rơi vào vòng oan oan tương báo, tự làm khổ một đời.
Trong xã hội hiện đại, oan sai không đếm xuể. Người ta sống giữa mù mờ, thật giả khó phân, chuyện người tốt bị hàm oan vẫn xảy ra như cơm bữa. Ai cũng nghĩ mình bị đối xử bất công, lòng ngập uất ức. Nhưng khi đối diện với bất công, mỗi người lại có một cảnh giới tinh thần khác nhau.
Tôi từng một đêm đông giá lạnh đến thăm một người bạn bị vu oan. Nghe tôi an ủi, anh cười xua tay: “Tôi sớm đã buông bỏ rồi.” Lúc ấy có người gọi điện, muốn tiết lộ kẻ hãm hại anh là ai, nhưng anh dõng dạc đáp: “Xin đừng nói với tôi, tôi không muốn biết!” Thấy tôi ngạc nhiên, anh mỉm cười: “Đời người cần biết buông bỏ, mà quên lãng cũng là một sự buông bỏ quan trọng nhất. Có chuyện không cần biết, có chuyện phải quên đi. Tôi chỉ muốn ghi nhớ những điều tốt đẹp người khác dành cho mình.”
Điều ấy khiến tôi liên tưởng đến câu thơ nổi tiếng của Tô Đông Pha:
“Mây tan trăng sáng ai điểm tô,
Trời trong biển lặng vốn thanh khiết.”
Đây là hai câu trong bài “Đêm 20 tháng Sáu vượt biển”, một trong những tác phẩm cuối đời của ông. Từ trải nghiệm đi thuyền trên biển đêm, ông bộc lộ tính cách già mà chí vẫn kiên, tấm lòng khoáng đạt. Thơ miêu tả ánh trăng sáng tỏ, trời biển trong lành, ẩn dụ bản thân tuy từng bị kẻ thù chính trị vu oan, nhưng phẩm chất trong sạch, cuối cùng cũng được minh oan; đồng thời bày tỏ tâm thế: bản chất thanh cao thì không sợ bị bôi nhọ.
Tô Đông Pha từng nói:
“Ta trên thì có thể làm bạn với Ngọc Hoàng Thượng Đế,
Dưới thì có thể làm bạn với kẻ ăn mày nơi thôn dã.
Trong mắt ta, thiên hạ không có một người xấu.”
Ông với Trương Đôn thuở trẻ từng là bạn, sau vì biến pháp mà trở thành đối địch. Khi Trương Đôn cầm quyền, Tô Đông Pha bị giáng xuống lưu đày nơi xa xôi. Thế nhưng, khi con trai Trương Đôn gửi thư xin ông đừng ghi hận cha mình, Đông Pha đã hồi đáp:
“Bốn mươi năm giao tình, giữa chừng có lúc bất đồng, nhưng tình nghĩa vốn không hề suy giảm. Chuyện đã qua thì nhắc lại làm gì, chỉ nên nghĩ đến ngày sau mà thôi.”
Không oán hận, không thù hằn; đó chính là nguyên tắc sống “không quên điều tốt của người khác” mà ông suốt đời giữ vững.
Đời người mười phần thì tám chín phần không như ý. Dù dũng mãnh như Quan Vũ cũng có ngày bại trận, trung liệt như Nhạc Phi cũng chẳng thoát bị gian thần hãm hại. Thành công cũ chẳng cần nhắc mãi, còn cứ khư khư ôm lấy oán hận xưa thì chỉ tự làm khổ mình. Người trí tuệ nói: “Giận dữ là lấy lỗi lầm của người khác để trừng phạt chính mình.”
Một đời người như cuộc hành trình dài. Trải nghiệm càng nhiều, gánh nặng càng lớn. Chỉ khi không ngừng biết quên đi, ta mới có được hành trang nhẹ nhàng.
Câu nói giản dị: “Hãy nhớ điều tốt của người, quên đi điều xấu của người” đủ làm lợi ích cả đời. Ai làm được, người ấy sẽ thấy đời nhẹ nhõm, an vui. Ngẫm lại thơ Đông Pha:
“Mây tan trăng sáng ai điểm tô,
Trời trong biển lặng vốn thanh khiết”
– lòng bỗng bừng sáng, trong trẻo như trăng rằm soi biển.
Mỹ Mỹ biên dịch
Trích Trí tuệ cuộc sống
Xem thêm