Trận đánh hỏa khí đầu tiên trong lịch sử Việt Nam được ghi chép

Theo Minh Thực Lục, trong trận cửa biển Thần Đầu 1411- Trương Phụ đánh nhau với thủy quân Hậu Trần, 2 bên đều dùng hỏa khí đặt trên thuyền để đấu nhau: “Vĩnh Lạc, năm thứ 10, tháng 8 Qúy Sửu, ngày mồng Một, hôm ấy, tổng binh Giao Chỉ là Anh Quốc công Trương Phụ trú binh thuyền ở cửa biển An Mô, xa trông thuyền giặc từ Đại An vào cửa Thần Đầu, suất bọn Đô chỉ huy Phương Chính đánh. Thuyền giặc hơn 400 chiếc, cũng ra ngoài biển Thần Đầu bày trận làm 3 đội, bấy giờ gió bắc, Phụ đốc quân chúng xung phong vào giữa giặc, khí thế giặc rất mạnh, quan quân cũng phấn chấn tiến thẳng, cùng giặc thuyền nối thuyền, gươm giáo nối gươm giáo tranh tiến, hỏa khí đối trận bắn rát, giặc không chống đỡ được, lập tức quay thuyền chạy, quan quân đuổi theo nối gót, cùng tử chiến, từ Mão đến Tị, giặc đại bại”.

Đây là ghi chép sớm nhất về 1 trận đánh mà 2 phe đều dùng hỏa khí pháo kích nhau trên biển Việt Nam. Tuy nhiên chúng ta cần lưu ý đây không phải trận sớm nhất, vì việc dùng hỏa khí ở nước ta đã được Trương Hán Siêu ghi lại trước đó 100 năm. Có lẽ từng có nhiều trận trước 1411 nhưng sử sách không ghi lại, hoặc chúng ta chưa đào xới ra mà thôi. (Theo Dong Nguyen)