Tha thứ – con đường đưa thân tâm trở về an nhiên

Phật dạy: “Ngươi mãi mãi phải tha thứ cho chúng sinh. Dù họ xấu xa đến đâu, dù họ đã từng làm tổn thương ngươi, nếu không buông bỏ, ngươi sẽ không có được niềm vui chân thật.”

Quả thật, khi con người ôm giữ oán hận mà không chịu tha thứ, nỗi đau không dừng lại ở ký ức, mà dần ăn sâu vào thân và tâm. Người ta bị mắc kẹt trong những suy nghĩ lặp đi lặp lại về bất công, bị tổn thương, bị phản bội.

Từ đó, cảm xúc tiêu cực tích tụ, tinh thần suy sụp, thân thể cũng dần kiệt quệ. Khi ấy, oán hận không còn là phản ứng trước một biến cố, mà trở thành một trạng thái sống.

Tôi từng gặp một người đàn ông Mỹ như thế.

Một người bạn của anh gọi điện cho tôi, nói rằng anh đang trong tình trạng suy sụp nghiêm trọng, cả về thể chất lẫn tinh thần, và rất muốn được gặp tôi sớm. Tôi lập tức hủy các cuộc hẹn khác và đến nhà anh ở New Jersey.

Khi gặp mặt, tình trạng của anh khiến tôi không khỏi lo lắng: khuôn mặt đỏ dừ, bước đi khó nhọc, hai bàn tay run liên tục. Anh cho biết mình bị cao huyết áp và tiểu đường nặng, lượng đường trong máu thường xuyên mất kiểm soát. 

Nhưng điều khiến anh đau đớn nhất không chỉ là bệnh tật, mà là cảm giác bị vợ cũ giày vò tinh thần và sự lạnh nhạt, ruồng rẫy từ cha mẹ.

Anh mong muốn được thôi miên sâu để tìm ra căn nguyên tận cùng của những xung đột ấy, với hy vọng có thể giải tỏa nỗi căng thẳng cảm xúc đã đè nặng mình suốt nhiều năm.

Sau khi được hướng dẫn thư giãn, anh nhanh chóng đi vào trạng thái thôi miên. Trong trải nghiệm đó, anh thấy mình sống ở Anh quốc vào thế kỷ XII. Anh là một hoàng tử, có anh trai và em trai, nhưng lại không được nuôi dưỡng trong hoàng cung. Ngay từ khi chào đời, anh đã bị đưa đi xa, sống trong một lâu đài hẻo lánh dưới sự chăm sóc của một tu sĩ.

Dù được nuôi dưỡng chu đáo, anh vẫn cảm nhận rất rõ rằng mình không được gia đình cần đến. Cảm giác bị ruồng bỏ ấy lớn dần theo năm tháng, khiến anh nuôi dưỡng lòng căm hận sâu sắc đối với cha mẹ và những người thân ruột thịt. Anh không thể bước chân vào hoàng cung, dù chỉ là đi ngang qua, bởi nơi ấy gợi lại nỗi đau bị chối bỏ.

Trong quãng đời cô độc đó, an ủi lớn nhất của anh là người cận vệ luôn bên cạnh. Người này không chỉ bảo vệ anh, mà còn đưa anh đi khắp nơi, từ nhà thờ này đến nhà thờ khác, từ vùng đất này sang vùng đất khác. 

Nhờ sự cảm thông và dẫn dắt ấy, anh dần học cách nuôi dưỡng nội tâm, trở thành một tu sĩ và sau này là một nhà thiên văn học.

Trong trải nghiệm ấy, anh cũng nhận ra rằng người cận vệ tận tụy kia chính là em trai của mình trong kiếp sống đó – một vị tướng tài giỏi, hiểu biết sâu rộng, luôn dành cho anh sự chăm sóc cả về vật chất lẫn tinh thần.

Khi trải nghiệm tiếp tục mở ra, anh chợt nhận ra một mối liên hệ sâu sắc: vị vua đã ruồng bỏ anh trong kiếp ấy chính là người cha lạnh nhạt với anh trong kiếp này. Tuổi thơ lớn lên xa cha mẹ, thiếu vắng tình yêu thương, đã để lại trong anh những vết thương lòng chưa từng được chữa lành. Anh chưa bao giờ có thể tha thứ cho cha mình.

Không dừng lại ở đó, anh còn khám phá ra mối nhân duyên phức tạp với người vợ. Trong một tiền kiếp khác, họ từng thuộc về những phe phái đối lập trong thời Đế chế La Mã. Giữa họ là sự ngờ vực, ganh ghét và công kích lẫn nhau. 

Những cảm xúc ấy không được hóa giải, mà tiếp tục kéo dài sang kiếp khác, khi họ trở thành vợ chồng với vô số xung đột, tổn thương và oán hận chồng chất.

Trong kiếp sống hiện tại, mối quan hệ vợ chồng của họ tiếp tục lặp lại khuôn mẫu ấy. Cả hai đều mang theo sự phẫn uất từ quá khứ, không ai chịu buông xuống, khiến đau khổ cứ nối tiếp đau khổ.

Tôi nói với anh rằng:

Nếu anh tiếp tục giữ hận, thì dù đổi bao nhiêu hoàn cảnh, nỗi đau ấy vẫn sẽ tìm được cách quay trở lại. Tha thứ không phải là xóa bỏ lỗi lầm của người khác, mà là chấm dứt việc trừng phạt chính mình.

Dần dần, khi anh cho phép mình nhìn mọi chuyện bằng sự thấu hiểu thay vì phán xét. Anh nhận ra rằng chính lòng phẫn uất kéo dài đã khiến tâm anh luôn trong trạng thái căng thẳng cao độ. Và thân thể, rốt cuộc, chỉ là nơi gánh chịu hậu quả.

Gần cuối buổi thôi miên, anh quyết định buông xuống sự oán trách đối với cha và vợ cũ. Không phải bằng cách biện minh cho họ, mà bằng cách không để họ tiếp tục kiểm soát đời sống cảm xúc của mình. Khi cảm giác bất công và căm phẫn lắng xuống, anh mô tả một trạng thái bình tâm chưa từng có  như thể một cánh cửa nào đó trong lòng vừa được mở ra.

Sau buổi trị liệu, những thay đổi nơi thân thể anh rất rõ ràng: huyết áp ổn định hơn, đường huyết giảm xuống, hơi thở sâu và đều, khuôn mặt trở nên an hòa. Anh nói:

“Tôi cảm thấy mình được giải phóng. Không chỉ trong tâm trí, mà cả trong cơ thể.”

Khoa học hiện đại cũng đồng thuận với điều ấy. Khi con người giữ cơn giận trong thời gian dài, cơ thể liên tục tiết ra cortisol – hormone stress. Cortisol cao kéo dài có thể dẫn đến tiểu đường, tăng huyết áp và nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác. Tha thứ, vì thế, không chỉ là một lựa chọn đạo đức, mà còn là một phương thức chữa lành.

Theo Phật giáo, cố chấp và không tha thứ chẳng khác nào tự hành hạ chính mình. Buông bỏ hận thù cũng là một pháp tu, giống như thiền định trong đời sống thường ngày. Tha thứ không phải là quên đi, mà là không để quá khứ tiếp tục chi phối hiện tại. 

Khi chúng ta biết tha thứ cho người khác, thì cũng là lúc ta đang ở gần hơn với con đường giác ngộ.

Tiểu Hoa biên tập

Xem thêm

Theo vandieuhay