Avatar: The Way of Water – Nguồn cảm hứng từ văn hóa truyền thống và ý nghĩa tâm linh sâu sắc

Avatar: The Way of Water (2022), đạo diễn James Cameron đã ra mắt toàn cầu ngày 16/12/2022, nhanh chóng chinh phục khán giả nhờ thế giới Pandora được mở rộng ngoạn mục, chuyển từ rừng rậm huyền ảo sang đại dương bao la và sống động.

Thành công lớn nhất của bộ phim nằm ở thiết kế sản xuất và hình ảnh, nơi mọi chi tiết từ màu sắc, ánh sáng, trang phục đến môi trường, đều tạo nên một trải nghiệm “có thể chạm vào”, kết hợp hài hòa giữa thực tế và kỹ thuật số.

Nhà thiết kế trang phục Deborah L. Scott đã chế tác hàng nghìn bộ đồ thực tế trước khi chuyển sang CGI, lấy cảm hứng từ các nền văn hóa bản địa gần biển như Polynesia và Đông Nam Á. Trang phục của bộ tộc Metkayina sử dụng bảng màu ấm: cam, vàng, hồng, đào lấy trực tiếp từ vỏ sò Pāua, tạo sự tương phản nổi bật với đại dương xanh thẳm và tông xanh lá chủ đạo của bộ tộc Omatikaya ở phần đầu tiên.

Những màu sắc này không chỉ khiến hình ảnh nổi bật mà còn thể hiện triết lý “way of water” sự hòa quyện, uyển chuyển và hài hòa với thiên nhiên.

Đạo diễn hình ảnh Russell Carpenter cùng các nhà thiết kế sản xuất Dylan Cole và Ben Procter đã xây dựng một bảng màu phong phú, lấy cảm hứng từ san hô, hoàng hôn và hệ sinh thái thực tế như rừng ngập mặn hay rạn san hô. Ánh sáng dưới nước được điều chỉnh tinh tế để giữ độ sâu màu, kết hợp tốc độ khung hình cao (HFR 48fps) mang lại chuyển động mượt mà, chân thực.

Kết quả là một thế giới nơi màu ấm của trang phục và sinh vật đối lập với tông lạnh của đại dương, tạo chiều sâu cảm xúc và xung đột thị giác rõ nét, phe con người mang tông xám-đỏ công nghiệp lạnh lẽo.

Những yếu tố này gợi nhớ đến nguồn cảm hứng sớm từ văn hóa truyền thống mà Robert Stromberg, nhà thiết kế sản xuất đoạt Oscar và Emmy cho Avatar phần 1 (2009) từng chia sẻ. Sau khi xem buổi biểu diễn Shen Yun tại Los Angeles (tái hiện nền văn hóa Trung Hoa 5.000 năm), ông bày tỏ: “Buổi diễn tuyệt đẹp… Màu sắc, ánh sáng và chuyển động đều ở mức cao nhất. Thật truyền cảm hứng, tôi nghĩ mình đã tìm thấy một số ý tưởng mới cho Avatar tiếp theo.”

Ông đặc biệt khen ngợi sự kết hợp màu sắc với trang phục, nền sân khấu kỹ thuật số tương tác, và cách hòa quyện các loại hình nghệ thuật truyền thống, những yếu tố độc đáo, chân thực, mang tính thơ mộng.

Dù Stromberg không tham gia trực tiếp phần 2, tinh thần ấy vẫn hiện hữu: Pandora là ẩn dụ cho Trái Đất, với thiết kế lấy cảm hứng từ thiên nhiên và văn hóa đa dạng, tạo nên sự sống động về màu sắc, ánh sáng cùng chuyển động uyển chuyển.

Sức hút của Avatar không chỉ dừng ở vẻ đẹp hình ảnh mà còn nằm ở tầng ý nghĩa tâm linh sâu sắc, yếu tố mà chính James Cameron coi là “linh hồn” của loạt phim. Trong nhiều phỏng vấn, ông giải thích rằng “tâm linh thực sự” của Avatar chính là sự kết nối sâu sắc với vạn vật, một cảm giác “mơ màng với đôi mắt mở” (dreaming with eyes wide open).

Ông và đội ngũ đã phân tích kỹ phần đầu tiên để nhận ra rằng chính yếu tố tâm linh này đã khiến phim chạm đến trái tim khán giả toàn cầu, bên cạnh các chủ đề xã hội như chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa tư bản và lạm dụng nhân quyền.

Cameron nhấn mạnh loạt phim truyền tải thông điệp tích cực về nhân loại: tâm linh, sự đồng cảm và kết nối giữa con người với nhau cũng như với thiên nhiên. Những phẩm chất tốt đẹp ấy được thể hiện trọn vẹn qua người Na’vi, trong khi loài người thường đóng vai “kẻ xấu”, đại diện cho sự tham lam và phá hủy.

Tên gọi “Avatar” bản thân đã lấy từ khái niệm Hindu, hóa thân của thần thánh dưới dạng xác thịt. Cameron thừa nhận ông chịu ảnh hưởng lớn từ thần thoại Ấn Độ, với các chủ đề kết nối vạn vật, hóa thân và tôn kính sự sống, đây chính là nền tảng tâm linh xuyên suốt loạt phim.

Trung tâm của hệ thống niềm tin Na’vi là Eywa, vị thần mẹ đại diện cho ý thức tập thể của Pandora. Cameron muốn phim chạm đến “tâm linh của mọi người ở mức độ rộng”, vì vậy Eywa không phải một vị thần trừu tượng mà là một thực thể hành tinh thực sự, tương tự khái niệm pantheism: Thượng đế chính là Thiên nhiên. Eywa kết nối mọi sinh vật qua mạng lưới neural khổng lồ, lưu trữ ký ức và linh hồn, trở thành biểu tượng mạnh mẽ cho sự hài hòa và bảo vệ sự sống.

Kết quả là một kiệt tác hình ảnh không chỉ đẹp mắt mà còn truyền tải thông điệp sâu sắc về sự kết nối với thiên nhiên và tâm linh bên trong.

Mỹ Mỹ biên tập

Xem thêm

Theo vandieuhay