Ngày càng nhiều người bị nhồi máu não, bác sĩ nghẹ ngào: Ăn ít 4 món ngon “nút lưỡi” này đi thôi!
Theo báo cáo Gánh nặng bệnh tật toàn cầu (Global Burden of Disease – GBD) do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các tạp chí y khoa uy tín công bố, mỗi năm toàn cầu ghi nhận khoảng 12-13 triệu ca đột quỵ mới, trong đó khoảng 80-85% là nhồi máu não.
Nhồi máu não không phải là căn bệnh xuất hiện trong một sớm một chiều, mà là hệ quả của quá trình tích tụ kéo dài từ lối sống, đặc biệt là thói quen ăn uống tưởng chừng rất bình thường hằng ngày. Chính những thứ quen thuộc ấy, theo thời gian, lại âm thầm trở thành “đồng phạm” gây tổn thương mạch máu não.
Trên thực tế lâm sàng, tình trạng này xuất hiện ngày càng phổ biến, nhất là ở nhóm người trên 40 tuổi. Nhiều người đi khám sức khỏe định kỳ mới phát hiện mạch máu não có bất thường, hoặc nhập viện vì chóng mặt đột ngột, tê yếu tay chân, nói ngọng, nói khó và sau đó được chẩn đoán nhồi máu não. Đây đã trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng không thể xem nhẹ.
Các bác sĩ cho biết, trong số những yếu tố nguy cơ, có nhiều “thủ phạm” hoàn toàn có thể kiểm soát được thông qua điều chỉnh chế độ ăn uống. Nếu giảm bớt những loại thực phẩm thường ngày nhưng dễ bị bỏ qua, nguy cơ nhồi máu não có thể giảm đi rõ rệt.
1. Thực phẩm nhiều muối
Ai cũng biết ăn mặn làm tăng huyết áp, nhưng không ít người vẫn chủ quan, nghĩ rằng bản thân đã kiểm soát tốt. Trên thực tế, rất nhiều trường hợp đã vượt ngưỡng muối cho phép mà không hề hay biết. Các nghiên cứu cho thấy, người trưởng thành tiêu thụ trên 6 gram muối mỗi ngày có nguy cơ nhồi máu não cao hơn gần 30% so với người ăn nhạt, và nguy cơ này càng tăng theo tuổi tác.
Những thực phẩm giàu muối không chỉ là dưa muối, đồ muối chua, nước chấm, thực phẩm chế biến sẵn, mì ăn liền mà còn bao gồm cả nhiều loại đồ ăn vặt đậm vị. Việc ăn mặn kéo dài làm tổn thương lớp nội mạc mạch máu, khiến huyết áp tăng cao và thúc đẩy xơ cứng mạch máu, từ đó làm tăng đáng kể nguy cơ nhồi máu não, đặc biệt nguy hiểm với người bị tăng huyết áp.
2. Thực phẩm nhiều chất béo và cholesterol
Điển hình là mỡ động vật, nội tạng, bơ, kem và các sản phẩm sữa nguyên béo. Dữ liệu gần đây cho thấy, ở những người bị rối loạn mỡ máu, việc tiêu thụ quá nhiều nhóm thực phẩm này làm tăng rõ rệt cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp, hay còn gọi là LDL-C, một yếu tố then chốt trong quá trình hình thành huyết khối gây tắc mạch não.
Khi mỡ máu cao kết hợp với tăng huyết áp hoặc đái tháo đường, nguy cơ nhồi máu não gần như bị “mở cửa”. Không chỉ thịt mỡ, các món chiên rán, đồ ăn nhanh và đồ ăn vặt nhiều dầu mỡ cũng âm thầm góp phần tạo mảng xơ vữa trong lòng mạch. Theo thời gian, khi mảng xơ vữa bong ra, tai biến não có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
3. Thực phẩm và đồ uống quá ngọt
Đường không chỉ gây dao động đường huyết mà còn đẩy nhanh quá trình lão hóa mạch máu. Một nghiên cứu quy mô lớn trên khoảng 100.000 người cho thấy, những người uống hơn một lon nước ngọt có đường mỗi ngày có nguy cơ nhồi máu não cao hơn khoảng 15 đến 20% so với người không sử dụng.
Nguy cơ này đặc biệt rõ ở người mắc đái tháo đường hoặc tiền đái tháo đường, do đường huyết cao làm thành mạch trở nên mong manh, máu dễ đặc quánh, kết hợp với rối loạn mỡ máu sẽ rất dễ gây tắc mạch não. Đáng chú ý, đường không chỉ có trong bánh kẹo mà còn ẩn trong ngũ cốc ăn sáng, sữa chua, đồ uống pha sẵn và nhiều loại gia vị, khiến tổng lượng đường nạp vào cơ thể dễ vượt xa tưởng tượng.
4. Thực phẩm giàu purin và cholesterol
Hải sản và nội tạng động vật dễ làm tăng axit uric trong máu, gây tổn thương nội mạc mạch máu và làm tăng độ nhớt của máu. Tăng axit uric máu vốn đã là một yếu tố nguy cơ của nhồi máu não.
Các bác sĩ nhận thấy, thói quen ăn lẩu hải sản, nội tạng kết hợp với bia rượu là “chất xúc tác” nguy hiểm cho tai biến mạch máu não, đặc biệt ở nam giới trung niên. Thống kê cho thấy, người có nồng độ axit uric từ 420 micromol trên lít trở lên có tỷ lệ nhồi máu não cao hơn khoảng 25% so với người có axit uric bình thường.
Các bác sĩ khuyến cáo, một chế độ ăn hợp lý hơn với nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, một lượng vừa phải các loại hạt và cá sẽ giúp bảo vệ mạch máu tốt hơn, cung cấp chất chống oxy hóa và chất xơ, duy trì độ đàn hồi của thành mạch. Nói cách khác, giảm những thực phẩm gây áp lực cho mạch máu, đồng thời bổ sung dưỡng chất có lợi, mới thực sự là cách phòng bệnh bền vững.
Nhồi máu não không phải là điều hoàn toàn không thể phòng tránh. Mấu chốt nằm ở việc thay đổi thói quen sống, đặc biệt là quản lý chế độ ăn uống hằng ngày. Nếu tiếp tục ăn mặn, ăn nhiều dầu mỡ, nhiều đường và nhiều thực phẩm giàu purin, mạch máu sớm muộn cũng sẽ “báo động đỏ”. Ngược lại, kiểm soát ăn uống, sinh hoạt điều độ và theo dõi sức khỏe thường xuyên chính là hàng rào bảo vệ hiệu quả nhất, giúp nhồi máu não không âm thầm tìm đến.
(Tổng hợp)