Khám phá chữ Hán: A (阿) – có thể nương tựa

Nếu một ngày nào đó có ai đó gọi bạn là A Ngọc, A Minh, A (…), thì điều đó có nghĩa: bạn là người mà họ có thể dựa vào. Tại sao nói như thế, mời bạn cùng Vạn Điều Hay khám phá chữ Hán: A (阿)

Chữ A (阿):

– Cái đống lớn, cái gò to.

– Cây cột, cột trụ.

– Bờ nước.

– Tựa. (Ngày xưa dùng đặt tên quan lấy ý rằng người ấy có thể nương tựa được. Như a hành 阿 衡, a bảo 阿 保, v.v.). Nương tựa.

– A dua. Như “a tư sở hiếu”- 阿 私 所 好 dua theo cái mình thích riêng.

– Đặt trước tên gọi hoặc từ chỉ mối quan hệ (chỉ người có thể tin tưởng và dựa vào): 阿 哥 Anh ơi!; 阿 爹 Cha ơi!; 阿 婆 bà ơi!

– Thuật ngữ trong Phật giáo: “A-di-đà” 阿 彌 陀

• Cấu tạo chữ gồm:

Phần chỉ âm (可) Khả: khả năng, tính có thể

Trong chữ Khả lại có:

Bộ Đinh: (丁) con trai, người, cường tráng, gánh vác trọng trách.

Bộ Khẩu: (口) miệng, cửa, người.

Phần chỉ ý (阝) Phụ: đồi, núi.

Mô tả cái gò, đống… Nơi mà người ta có thể ở dựa vào. Ý nghĩa ‘dựa, nương tựa’

A di Đà Phật có nghĩa là nương tựa vào đức Phật.

Tại sao cấu tạo chữ lại có các yếu tố: đồi, núi, con trai, gánh vác trách nhiệm, cột trụ, khẩu, quan ải, con đường, bờ nước, nương tựa? Từ các gợi mở này tôi liên tưởng đến một câu chuyện Thần thoại: “Đại Vũ trị thủy” được viết trên trang shenyunperformingarts.

Vào khoảng năm 3000 TCN, tại mảnh đất Trung Quốc cổ đại đã xuất hiện một trận Đại Hồng Thủy, đồi núi thung lũng đều bị nước lũ nhấn chìm. Nhiều năm trôi qua, vô số người dân đã mất đi nhà cửa, buộc phải lên đỉnh núi lánh nạn.

Dưới sự thúc giục của các triều thần, Hoàng đế đã chỉ định người họ hàng xa là Cổn bắt tay vào việc trị thủy, ngăn chặn nước lũ. Để ngăn dòng nước, Cổn đã bỏ ra chín năm để xây dựng đập và đê chống lũ; nhưng dù ông cố gắng thế nào, mực nước vẫn dâng lên cao hơn. Dòng nước không có bất cứ dấu hiệu suy yếu nào.

Lúc này, Hoàng đế tuổi đã cao, ông bèn chọn Thuấn là người kế vị. Sau khi Thuấn lên ngôi vua, ông đã đi khắp vương quốc, thấy rằng Cổn không thể trị thủy. Vua Thuấn đã cho Cổn ngừng việc trị thủy, đồng thời chỉ định con trai của Cổn là Vũ tiếp tục sự nghiệp trị thủy.

Cống hiến cả cuộc đời để trị thủy

Sau khi Vũ nhận sứ mệnh trọng đại này, ông đã thay đổi hoàn toàn phương thức trị thủy của cha. Ông dắt theo một số tùy tùng, tự mình đi khắp vương quốc để khảo sát địa hình, đo mực nước biển và ghi chép lại dòng chảy của sông ngòi. Ông cùng với người dân bản địa đi đào đất, khôi phục dòng chảy của các con sông và dẫn nước lũ đổ ra biển lớn. Ngoài ra, ông còn cho xây dựng hệ thống kênh đào để dẫn nước tưới tiêu vào đồng ruộng.

Vũ đã kiên trì làm việc không ngừng nghỉ trong suốt 13 năm. Tương truyền, do ông ngâm mình dưới nước bùn quá lâu nên lông chân rụng sạch, do trường kỳ làm việc dưới nắng gắt nên da ông cháy sạm, do quanh năm suốt tháng đi đào đất nên tay ông chai sần đến mức biến dạng. Sau 13 năm nỗ lực không uổng phí, hồng thủy trên sông Hoàng Hà đã gây khó khăn cho hai thế hệ cuối cùng đã được kiểm soát.

Có giai thoại kể rằng, Vũ kết hôn chỉ mới bốn ngày, nhưng vì để hoàn thành nghĩa vụ trị thủy, ông đã rời khỏi nhà, đi khắp vương quốc; tình cờ có ba lần đi ngang qua nhà, nhưng ông không dám về thăm gia đình vì sợ chậm trễ nhiệm vụ. Dù nghe thấy tiếng khóc của đứa con trai mới sinh, nhưng ông cũng không vào nhà.

Người đời gọi ông là “Đại Vũ” để bày tỏ lòng kính trọng đối với nhân cách đáng quý tận tụy cống hiến của ông. Vua Thuấn hết sức cảm động, đã tự nhường ngôi của mình cho Vũ. Sau đó, Đại Vũ đã khai sáng nhà Hạ, triều đại đầu tiên trong lịch sử Trung Hoa.

Trung Quốc cổ đại là mảnh đất nhân và Thần đồng tại, đã sáng tạo ra nền văn hóa Thần truyền. Do đó, lịch sử thuở sơ khai của Trung Quốc gắn liền với những câu chuyện thần thoại.

Qua các bài viết về khám phá chữ Hán, chúng ta thấy rằng hầu như rất ít chữ Hán nào tồn tại mà không mang nội hàm ẩn bên trong nó. Người xưa dùng chữ để ghi lại câu chuyện mình muốn nói, lưu lại lịch sử chân thật trong từng chữ viết.

Ngày nay con người với thuyết tiến hoá và thuyết vô thần đã phủ nhận sự tồn tại của những câu chuyện lịch sử thần thoại hết sức sống động của tổ tiên. Không riêng ở Trung Quốc, chẳng phải Việt Nam cổ cũng từng sử dụng chữ Nôm. Việt Nam cũng có những câu chuyện thần thoại về Kinh Dương Vương, cây nỏ thần, sự tích con rồng cháu tiên, Thần trụ trời, mười hai bà mụ…

Dẫu những câu chuyện thần thoại có thể bị con người hiện đại biết đến chỉ để kể cho con nghe, ru con ngủ hay đó chỉ là những câu chuyện nằm trong trí tưởng tượng thì tôi  nghĩ rằng với sự logic trong từng bộ thủ được kết hợp thành chữ kia mà có thể vẽ ra những hình ảnh (24/s) của một thời kỳ lịch sử huy hoàng thì theo bạn, trí tuệ này là của ai?

Mỹ Mỹ biên tập 

Xem thêm

Theo vandieuhay