Bác sĩ đến chơi nhà, nhìn vào bếp thì tái mặt hét lên: “Sao lại làm vậy!”

Ung thư phổi hiện là căn bệnh gây tử vong hàng đầu trong các loại ung thư. Điều đáng lo là theo nghiên cứu của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) và Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, số người mắc ung thư phổi dù không hút thuốc còn nhiều hơn người có hút, đặc biệt là phụ nữ, trong đó có tới 90% chưa từng chạm điếu thuốc.

Vậy nguyên nhân đến từ đâu? Các chuyên gia chỉ ra rằng, khói dầu khi nấu ăn mới chính là “hung thủ thầm lặng” khiến nhiều người, đặc biệt là phụ nữ, bị ung thư phổi dù chưa từng hút thuốc.

Dưới đây là 5 thói quen nấu nướng âm thầm tàn phá lá phổi.

1. Đợi dầu sôi bốc khói mới cho thức ăn vào

Khi dầu bị đun quá nóng, nó sẽ phát tán ra vô số hạt vi mô có đường kính dưới 2.5 micromet (PM2.5), loại bụi siêu nhỏ dễ xâm nhập sâu vào phổi, làm tăng nguy cơ ung thư. Ngoài ra, khi dầu bị đốt đến mức bốc khói, glycerin trong dầu sẽ biến thành chất độc “acrolein”, gây kích ứng mạnh với mắt, mũi, miệng và hệ hô hấp. Nếu tiếp tục đun ở nhiệt độ cao, còn sinh ra nitơ oxit và các chất ngưng tụ dầu cực độc, có thể khiến người hít phải bị chóng mặt, mệt mỏi, thậm chí “ngộ độc khói dầu”.

Các nghiên cứu cũng cho thấy, làm việc lâu trong không gian nhiều khói dầu khiến làn da dễ “phì” ra do các hạt dầu nhỏ bám vào da và mô mỡ, gây tích tụ độc tố và rối loạn chuyển hóa.

2. Nấu ăn mà không bật máy hút khói

Nấu ăn kiểu châu Á, đặc biệt là chiên, xào, nướng, tạo ra lượng khói độc và hạt bụi mịn cao hơn cả khói xe hơi. Cách phòng ngừa đơn giản nhất là sử dụng máy hút mùi đúng cách:

• Bật máy trước khi nấu, không đợi dầu sôi mới bật.

• Giữ máy hoạt động suốt quá trình nấu, đồng thời mở cửa sổ để lưu thông không khí.

3. Vừa tắt bếp đã tắt máy hút khói

Nhiều người có thói quen tắt ngay máy hút mùi sau khi nấu, điều này cực kỳ nguy hiểm. Khói dầu vẫn còn lơ lửng trong không khí vài phút sau khi tắt bếp, nếu tắt sớm, toàn bộ chúng sẽ bị bạn… hít ngược lại vào phổi.

Các chuyên gia khuyến cáo nên để máy chạy thêm ít nhất 10 phút sau khi nấu xong, đặc biệt với các căn bếp mở, để đảm bảo toàn bộ khói độc được hút sạch.

4. Không rửa chảo, nồi giữa hai món ăn

Thói quen xào món mới ngay trên chảo cũ còn dính dầu và vụn thức ăn có thể sinh ra benzo(a)pyrene, chất gây ung thư nhóm 1 do Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) xếp loại.

Chất này hình thành khi dầu và thức ăn bị cháy ở nhiệt độ trên 200 độ C, có thể xâm nhập cơ thể qua hô hấp, tiêu hóa hoặc qua da, làm biến đổi DNA và gây ra đột biến tế bào dẫn đến ung thư.

Đáng sợ hơn, chỉ cần một lượng cực nhỏ ở mức nano cũng đủ để làm hỏng cấu trúc gen, nếu cơ thể không kịp sửa chữa, tế bào sẽ chuyển hóa thành tế bào ung thư.

5. Rửa chảo khi còn đang nóng

Đây là thói quen sai nghiêm trọng nhất nhưng lại rất phổ biến. Khi vừa tắt bếp mà lập tức xả nước lạnh vào chảo nóng, nước gặp dầu nóng sẽ bốc hơi tức thì, tạo ra làn khói dầu dày đặc chứa các phân tử dầu bị khí hóa.

Những hạt dầu này bay thẳng vào đường hô hấp, bám dính trong phổi, lâu ngày gây viêm phổi mãn tính, xơ hóa phổi, thậm chí biến đổi tế bào dẫn đến ung thư.

Lời cảnh báo từ chuyên gia

Ung thư phổi không chỉ là “bệnh của người hút thuốc”. Những người nội trợ, đầu bếp, nhân viên làm việc trong bếp kín cũng đang là nhóm có nguy cơ cao nhất.

Chỉ với vài thay đổi nhỏ trong thói quen nấu nướng như giảm nhiệt độ dầu, bật máy hút mùi đúng cách, rửa chảo sau khi nguội đã có thể giảm đáng kể lượng chất gây ung thư hít vào mỗi ngày.

Nguồn và ảnh: HK01