Phương pháp dưỡng mệnh “tam bảo” theo truyền thống cổ xưa
Phương pháp dưỡng mệnh “tam bảo” theo truyền thống cổ xưa
Theo Trung y, cơ thể con người có “tam bảo”, tức là tinh, khí, thần, ba yếu tố nền tảng duy trì sự sống. Trong hình tượng tự nhiên, người xưa dùng các loài vật để minh họa cho tam bảo: “hươu tượng trưng cho tinh, rùa tượng trưng cho khí, hạc tượng trưng cho thần”
Hươu nhờ tinh đầy đủ nên từ hươu non đến hươu trưởng thành vẫn giữ vẻ trẻ trung, đáng yêu, rùa nhờ khí dồi dào và sức sống mạnh mẽ, hạc trở thành biểu tượng của sự trường thọ, từ xưa đến nay, dường như không ai từng thấy xác chết của chúng vì vậy mới có câu: “rùa ngàn năm, hạc vạn năm.”
Mọi sinh vật đều có bản năng duy trì giống nòi, cây tre trước khi chết sẽ nở hoa hàng loạt để bảo tồn giống loài. Con người và các loài động thực vật khác cũng mang bản năng này. Khi con người phóng túng dục vọng quá mức, dễ làm cạn kiệt sinh mệnh, dẫn đến suy yếu và tử vong.
Theo Trung y, tam bảo là nền tảng của sự sống, duy trì hoạt động sinh mệnh của cơ thể. Chỉ khi nuôi dưỡng đầy đủ tinh, khí, thần, cơ thể mới khỏe mạnh, ít bệnh tật.
- Tinh, khí, thần là gì?
– Tinh: bao gồm tinh tiên thiên (thừa hưởng từ cha mẹ) và tinh hậu thiên (từ đồ ăn), chủ yếu do thận quản lý, thường gọi là “thận tinh”.
Tinh là yếu tố cơ bản cấu thành cơ thể, chi phối sinh trưởng, phát triển, sinh sản và lão hóa, “con người sinh ra, trước tiên thành tinh.”
– Khí: là chất tinh vi cần thiết cho hoạt động sinh mệnh, vừa là vật chất vừa là năng lượng thúc đẩy chức năng các tạng phủ.
Khí giúp trao đổi chất, sưởi ấm tạng phủ, bảo vệ cơ thể khỏi tà khí bên ngoài, giữ gìn tinh huyết và chuyển hóa dinh dưỡng, khi khí lưu thông liên tục, cơ thể khỏe mạnh, ít bệnh tật.
– Thần chỉ tinh thần, ý thức, tư duy con người, do tim quản lý, tim là “tư lệnh tối cao” của cơ thể, thần là yếu tố hàng đầu.
Tim khỏe thì thần khí đầy đủ, thần khí đầy đủ thì cơ thể mạnh mẽ; thần khí suy yếu thì cơ thể yếu ớt. Sách Linh Khu Tà Khách viết: “tâm là chủ của ngũ tạng lục phủ, là nơi trú ngụ của tinh thần, tâm bị tổn thương thì thần rời đi, thần rời đi thì chết.”
- Làm thế nào để dưỡng đủ tinh, khí, thần?
Hình ảnh minh hoạ
Tinh, khí, thần là một thể thống nhất, không thể tách rời. Tinh đầy, khí đủ, thần vẹn toàn là bảo đảm sức khỏe. Còn khi tinh hao, khí hư, thần suy là nguyên nhân lão hóa.
Trương Cảnh Nhạc từng nói: “người giỏi dưỡng sinh phải quý trọng tinh, tinh đầy thì khí thịnh, khí thịnh thì thần vẹn toàn, thần vẹn toàn thì cơ thể khỏe mạnh, cơ thể khỏe mạnh thì ít bệnh.”
Trần Kế Nho cũng viết: “tinh sinh khí, khí sinh thần, tinh và khí là gốc của thần. Bảo vệ tinh để tích trữ khí, tích trữ khí để dưỡng thần, đó là bí quyết trường thọ.”
Một số y gia cho rằng tinh, khí, thần là “nội tam bảo”, còn tai, mắt, miệng là “ngoại tam bảo”. Để dưỡng sinh và kéo dài tuổi thọ, cần bảo vệ nội tam bảo không hao tổn, ngoại tam bảo không bị kích thích rối loạn.
Điều cốt lõi là tu thân dưỡng tính: giữ tâm thanh tịnh, giảm dục vọng, không để tâm trí chạy theo ngoại cảnh, ý nghĩ không lang thang, thần không phiêu du, cảm xúc không xao động, khí không hao tổn.
Phương pháp tĩnh dưỡng trong khí công là một cách hiệu quả để nuôi dưỡng tinh, khí, thần thông qua tự điều chỉnh tâm thân.
Tập trung tư tưởng, tĩnh tâm, loại bỏ tạp niệm, thư giãn toàn thân, đạt trạng thái “vạn niệm皆空” giúp bảo dưỡng tam bảo, khiến tinh thần sảng khoái, cơ thể khỏe mạnh, người già trẻ trung, người trẻ giữ được thanh xuân.
- Ngũ dục và mối liên hệ với ngũ tạng
Phật gia cổ đại gọi tiền tài, sắc dục, danh vọng, ăn uống, ngủ nghỉ là ngũ dục, tương ứng với ngũ hành và ngũ tạng:
– Tiền tài – Kim – Phổi
– Sắc dục – Thủy – Thận
– Danh vọng – Hỏa – Tim
– Ăn uống – Thổ – Tỳ
– Ngủ nghỉ – Mộc – Gan
Trong ngũ dục, sắc dục, ăn uống, ngủ nghỉ là khó kiểm soát nhất. Đạo gia dạy: “tinh túc bất tư dâm, khí túc bất tư thực, thần túc bất tư thụy”. Đây là quá trình làm đầy đủ chức năng các tạng phủ, cuối cùng đạt trạng thái “thủy hỏa ký tế”, âm dương cân bằng, vượt qua ngũ dục.
– Tinh túc bất tư dâm: Tinh đầy, dục vọng giảm, trở về trạng thái trong sáng như trẻ thơ.
– Khí túc bất tư thực: Khí đầy, nhu cầu ăn uống giảm, cơ thể tự cân bằng năng lượng.
– Thần túc bất tư thụy: Thần đầy, không cần ngủ nhiều, tinh thần minh mẫn, năng lượng dồi dào.
Hình ảnh minh hoạ
- Tinh khí và sức khỏe
Người không giữ được tinh sẽ tiêu hao tinh nguyên qua suy nghĩ lung tung, dẫn đến mộng xuân hoặc xuất tinh. Giữ tâm tĩnh, tránh suy nghĩ phiền nhiễu, tinh được bảo vệ sẽ không nghĩ đến dâm dục. Khi tinh đầy, khí sinh, cơ thể khỏe mạnh và không còn cảm giác đói. Khi khí đủ, người có thể ăn ít mà vẫn no, năng lượng dồi dào.
Thần là nguyên khí của mọi sinh mệnh có linh tính, biểu hiện qua vẻ ngoài: thần thái rạng rỡ hay uể oải, thiếu sức sống. Người thần đầy đủ sẽ có khả năng thực hiện các hoạt động trí tuệ cao cấp, thiền định, tĩnh tọa mà không mệt mỏi.
Một người tu hành chia sẻ: ăn chay, hạn chế ăn sau giờ ngọ, thậm chí thử tịch cốc 7 ngày rưỡi vẫn làm việc và học tập bình thường. Khi tinh khí đầy đủ, dục vọng giảm, niềm vui không còn phụ thuộc vào thỏa mãn nhu cầu vật chất hay dục vọng.
Đạo gia kết luận: “tinh túc bất tư dục, khí túc bất tư thực, thần túc bất tư thụy”, đây là con đường nuôi dưỡng cơ thể và tinh thần, duy trì tuổi thanh xuân, sức khỏe dồi dào, và hướng tới trường thọ.
Người già trường thọ ở Quảng Tây, thường chỉ ăn khi thật sự đói. Nếu ăn sáng mà trưa và tối không cảm thấy đói, họ sẽ không ăn thêm, giữ cơ thể nhẹ nhàng và tinh thần thanh thản.
Tiểu Hoa biên dịch
Theo:secretchina
Xem thêm
Theo vandieuhay