Chạy theo 1 lối sống đang thịnh hành ở giới trẻ, chàng trai 28 tuổi phải cấp cứu giữa đêm

Đêm muộn một ngày giữa tuần, anh Nguyễn Minh H (28 tuổi, nhân viên marketing tại TP.HCM) nhập viện trong tình trạng đau tức ngực, khó thở, tim đập nhanh. Theo lời kể của gia đình, anh H thường xuyên làm việc 12–14 giờ mỗi ngày, ngủ chỉ 4–5 tiếng. Anh cũng thường bỏ bữa sáng, bữa trưa ăn vội trước máy tính, tối lại uống cà phê để “cày deadline”. Sau nhiều tháng sống trong nhịp độ dồn dập, cơ thể anh suy kiệt, tim mạch bắt đầu “phản kháng”.

Trường hợp của anh H không phải cá biệt. Các bác sĩ cho biết ngày càng nhiều người trẻ tìm đến bệnh viện vì rối loạn giấc ngủ, rối loạn nhịp tim, thậm chí đột quỵ sớm do duy trì lối sống “hustle culture” – văn hóa làm việc quá sức, luôn bận rộn để đạt thành công.

“Hustle culture” (văn hoá hối hả/ văn hoá làm việc kiệt sức) là một lối sống đề cao sự bận rộn, làm việc hết công suất và coi việc cống hiến toàn bộ thời gian, năng lượng cho công việc là thước đo thành công đang thịnh hành trong giới trẻ hiện nay. Lối sống này tiềm ẩn nhiều mối nguy hại đối với sức khỏe.

TS.BS. Bùi Phạm Minh Mẫn, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM – Cơ sở 3, cảnh báo về “Hustle culture”: “Nếu làm việc trong căng thẳng kéo dài, hệ tim mạch và toàn bộ cơ thể đều chịu ảnh hưởng nặng nề. Đây là hiểm họa tiềm ẩn nhưng thường bị giới trẻ xem nhẹ”.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), làm việc trên 55 giờ mỗi tuần làm tăng đáng kể nguy cơ đột quỵ và bệnh tim mạch. Năm 2016, WHO ghi nhận hơn 745.000 ca tử vong toàn cầu liên quan đến làm thêm giờ.

Stress kéo dài khiến cơ thể liên tục tiết hormone adrenaline và cortisol, làm tim đập nhanh, huyết áp tăng, gây viêm mạn tính – nền tảng dẫn đến xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.

Theo TS Mẫn, trong y học cổ truyền, tình trạng này được mô tả là “tâm khí hư, can khí uất” – nghĩa là Tâm, Tỳ, Can bị hao tổn do lo nghĩ quá độ, dẫn đến hồi hộp, mất ngủ, mệt mỏi, dễ cáu gắt. Nhiều thầy thuốc y học cổ truyền nhấn mạnh: lao lực và lo lắng kéo dài sẽ “thương Tâm, hại Tỳ”, khiến cơ thể suy nhược cả thể chất lẫn tinh thần.

Những thói quen độc hại đi kèm “hustle culture”

TS Mẫn cho biết những thói quen độc hại chạy theo “hustle culture” có thể kể tới như:

• Thiếu ngủ: Ngủ dưới 7 giờ mỗi đêm làm tăng nguy cơ cao huyết áp, tiểu đường, béo phì.

• Bỏ bữa ăn: Nghiên cứu của Đại học Harvard cho thấy nam giới thường xuyên bỏ bữa sáng có nguy cơ bệnh tim cao hơn 30%.

• Lạm dụng cà phê: Tiêu thụ quá nhiều caffeine gây hồi hộp, lo âu, khó ngủ, thậm chí tăng gấp đôi nguy cơ tử vong tim mạch ở người tăng huyết áp nặng.

• Ít vận động: WHO cảnh báo thiếu vận động làm tăng 20–30% nguy cơ mắc bệnh tim, tiểu đường, ung thư.

TS Mẫn chia sẻ: “Người trẻ cần cảnh giác khi xuất hiện các triệu chứng: mất ngủ, sút cân nhanh, đau tức ngực, khó thở, tim đập nhanh,… Những dấu hiệu này cho thấy cơ thể đã mất cân bằng, cần điều chỉnh ngay”.

Theo đó, TS Mẫn khuyến cáo người trẻ cần: Giảm giờ làm việc nếu vượt quá 55 giờ/tuần; Bố trí nghỉ ngắn trong ngày; Ngủ đủ 7–9 giờ, hạn chế cà phê buổi tối, tránh dùng thiết bị màn hình sáng trước khi ngủ; Ăn uống cân bằng, ưu tiên rau xanh, trái cây, protein lành mạnh; Tập luyện ít nhất 150 phút/tuần với cường độ vừa phải; Khám sức khỏe định kỳ, theo dõi huyết áp, đường huyết, mỡ máu; Quản lý stress bằng thiền, hít thở sâu, đi dạo, tiếp xúc thiên nhiên.

TS Mẫn khẳng định năng suất không chỉ là làm nhiều việc mà là làm việc bền vững. Nếu cơ thể không được phục hồi, hiệu suất sẽ giảm, đồng thời dễ mất tập trung, mắc lỗi, giảm sáng tạo. Chính vì thế, nghỉ ngơi, ngủ đủ giúp tái tạo năng lượng, làm việc đều hơn và hiệu quả hơn.

“Hustle culture” có thể mang lại thành công trước mắt nhưng tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng. Những thói quen tưởng chừng “hy sinh vì công việc” như thiếu ngủ, bỏ bữa, lạm dụng cà phê thực chất đang bào mòn cơ thể.

Người trẻ cần học cách lắng nghe cơ thể, cân bằng giữa làm việc và nghỉ ngơi. Nghỉ ngơi không phải lười biếng, mà là điều kiện cần để đạt được năng suất bền vững và một cuộc sống khỏe mạnh.