Có khi nào ta đang ném đá một người vô tội mà không biết?

Chuyện ấy xảy ra cách đây vài năm, nhưng đến bây giờ, mỗi khi nhớ lại, tôi vẫn thấy trong tim mình một nhát cắt nhói buốt.

Ngày đó, trong làng tôi rộ lên một tin đồn. Người ta thì thầm với nhau rằng có kẻ chuyên xuất hiện vào ban đêm để cắt trộm quần áo phụ nữ, đặc biệt là đồ lót. Những câu chuyện về hắn cứ thế lan truyền, ngày càng ly kỳ hơn. Có người bảo hắn đi thành nhóm, có người nói hắn bôi dầu đen khắp người, có người khẳng định nhìn thấy bóng dáng thoắt ẩn thoắt hiện ngoài ngõ. Không ai thật sự nhìn thấy mặt hắn, nhưng nỗi sợ thì mỗi ngày một dày đặc, bao trùm khắp xóm.

Những buổi tối, nhà nào cũng đóng cửa sớm, khóa then cẩn thận. Người lớn vừa nói chuyện vừa chép miệng, còn bọn trẻ thì rúc vào nhau, vừa sợ vừa tò mò. Tôi cũng thế, trong đầu tưởng tượng ra đủ hình dạng quái dị của “kẻ cắt đồ lót”, vừa run vừa háo hức.

Rồi một buổi sáng, bố tôi bước vào nhà, giọng hạ thấp đầy nghiêm trọng: “Bắt được rồi! Dân làng vừa tóm được một thằng, chắc chính nó đấy.”

Cả nhà tôi ồ lên. Tôi nghe tim mình đập nhanh, vừa hồi hộp, vừa muốn chạy ngay ra xem mặt mũi kẻ mà bao lâu nay chỉ nghe đồn đoán.

Người ta tụ tập ở một căn nhà gần đó, vòng trong vòng ngoài chật cứng. Tiếng chửi rủa, tiếng đấm đá, tiếng kêu khóc xen lẫn. Tôi len lỏi vào, tim đập thình thịch, tưởng như sắp đối mặt với một tên tội phạm ghê gớm.

Nhưng khi nhìn thấy hắn, tôi sững sờ.

Trước mắt tôi không phải một kẻ ranh mãnh hay tàn độc. Đó chỉ là một người đàn ông với gương mặt ngây dại, ánh mắt hoảng loạn. Toàn thân hắn bầm tím, rách rưới. Có vết bỏng loang lổ, máu rỉ đỏ thẫm. Hắn không nói được thành câu, chỉ ú ớ những tiếng kì lạ. Mỗi lần cố gắng mở miệng, đám đông lại lao vào, đánh đập không thương tiếc.

Tiếng la hét, tiếng chửi rủa hòa với tiếng nắm đấm nện vào thịt da. Tôi đứng chết trân, cổ họng nghẹn lại. Nước mắt chảy ra lúc nào không hay. Trong lòng tôi vang lên một tiếng nói mơ hồ: “Anh ấy không phải là kẻ có tội.”

Nhưng tôi chỉ là một đứa trẻ. Giữa cơn giận dữ của cả làng, giọng nói yếu ớt của tôi chẳng thể nào vang lên. Tôi chỉ biết lùi lại, run rẩy và bất lực, trong khi những cú đánh vẫn tiếp tục giáng xuống người đàn ông ấy.

Hai ngày sau, tin dữ truyền đến. Hắn đã chết.

Người đàn ông ấy không phải kẻ cắt quần áo phụ nữ như mọi người vẫn nghĩ. Anh là con trai duy nhất của một gia đình nghèo ở làng bên, bị thiểu năng trí tuệ từ nhỏ. Hôm đó, anh đi lạc, sợ hãi nên trốn vào một ngôi nhà. Và thế là anh trở thành con mồi của nỗi sợ tập thể, của sự phán xét vội vàng.

Tôi chết lặng. Trong đầu tôi vẫn còn nguyên hình ảnh ánh mắt anh. Ánh mắt vừa van xin vừa tuyệt vọng, như cố bấu víu vào một tia sáng nào đó giữa biển tối mịt mù. Nhưng đám đông hôm ấy chẳng ai nhìn thấy ánh mắt ấy. Họ chỉ nhìn thấy một “tội phạm” do trí tưởng tượng và nỗi sợ nhào nặn nên.

Tôi đã khóc rất nhiều. Khóc cho người đàn ông xấu số. Khóc cho sự tàn nhẫn của những bàn tay từng là hàng xóm, láng giềng. Và khóc cho chính mình, vì đã không làm gì cả ngoài đứng đó, im lặng.

Thời gian trôi qua, nhưng câu chuyện ấy không hề mờ đi trong tôi. Ngược lại, nó như một vết khắc sâu, để mỗi khi nghe một lời đồn, mỗi khi chứng kiến một ai đó bị đám đông chỉ trích, tôi lại giật mình. Tôi nhớ tới cái chết oan uổng kia, và tự hỏi: “Liệu chúng ta có đang lặp lại điều ấy, chỉ trong một hình thức khác?”

Có lẽ, điều khiến tôi day dứt nhất không phải là sự hung hãn của đám đông, mà là sự thiếu vắng của lòng trắc ẩn. Chỉ cần một người khi ấy dừng lại, nhìn sâu vào đôi mắt ngây dại kia, có lẽ bi kịch đã không xảy ra. Nhưng tất cả đều quá nhanh, quá dữ dội. Và kết cục là một mạng người rơi xuống giữa những lời nguyền rủa.

Giờ đây, mỗi khi nhớ lại, tôi vẫn thấy ánh mắt anh dõi theo mình. Một ánh mắt như đang hỏi: “Vì sao không ai dang tay cứu tôi?” Tôi không biết trả lời sao. Tôi chỉ biết hứa với lòng mình rằng, sẽ không bao giờ để sự im lặng giết chết lương tri thêm một lần nào nữa.

Người đàn ông ấy đã rời khỏi cõi đời trong oan khuất, nhưng anh để lại cho tôi, và có lẽ cho bất kỳ ai nghe câu chuyện này một lời nhắc nhở, rằng đừng bao giờ để nỗi sợ và sự phán xét vội vàng che mờ trái tim. Rằng lòng trắc ẩn không phải điều gì xa xôi, nó chỉ đơn giản là dừng lại một nhịp, để thấy con người trong nhau.

Đôi khi, chỉ một ánh mắt được thấu hiểu thôi, cũng đủ để cứu một sinh mạng khỏi cái chết oan uổng.

Tú Uyên biên tập

Xem thêm

Theo vandieuhay