Cảm ngộ: vũ trụ trong khuông nhạc

Trong dòng chảy bất tận của cuộc đời, tôi thường tự hỏi: Chúng ta là ai giữa mênh mông vũ trụ?

Một buổi chiều mưa, khi những nốt nhạc từ bản giao hưởng cổ điển vang lên, tôi chợt nhận ra rằng âm nhạc không chỉ là tiếng vang của tâm hồn, mà còn là chìa khóa để khám phá sự huyền bí của vạn vật. “Vì đời cần những giai điệu đẹp, nên ta làm những nốt nhạc xanh”. Chúng ta là những nốt nhạc trên khuôn nhạc, lời hát ấy như một lời nhắc nhở dịu dàng dẫn dắt tôi vào hành trình cảm ngộ nhân sinh qua âm nhạc.

Khuông nhạc, với năm dòng kẻ song song, chẳng phải là biểu tượng của ngũ hành trong vũ trụ hài hòa, nơi mỗi nốt nhạc là một linh hồn đang rung động, tìm kiếm sự cân bằng giữa hỗn loạn và trật tự?

Hãy bắt đầu từ nhịp điệu, nhịp thở của cuộc sống. Trong âm nhạc truyền thống Đông phương, ngũ âm (cung, thương, giốc, chủy, vũ) không chỉ là những âm thanh đơn lẻ, mà là sự hòa quyện với ngũ hành (Thổ, Kim, Mộc, Hỏa, Thủy), tạo nên một dòng chảy luân phiên như mùa màng thay đổi.

Cung mang tính ổn định của đất mẹ, thương sắc bén như kim loại, giốc uốn lượn như cây cối sinh sôi, chủy bùng nổ như lửa, và vũ mềm mại như dòng nước trôi. Nhịp điệu ở đây không phải ngẫu nhiên; nó là sự phản chiếu của vũ trụ, nơi mọi thứ đều đập theo một nhịp chung.

Tôi cảm ngộ rằng, cuộc đời con người cũng vậy: Chúng ta sống theo nhịp ngũ hành, từ sự sinh trưởng của tuổi trẻ (Mộc) đến sự trầm lắng của tuổi già (Thủy). Và con số 32, biểu tượng trong Phật giáo với 32 tướng tốt của bậc giác ngộ, như nhắc nhở về sự hoàn mãn giống nhịp 32 phách trong vọng cổ Việt Nam, nơi mỗi phách là một bước tiến đến viên mãn nhân sinh. Khám phá này khiến tôi suy tư: phải chăng cuộc đời là một bản nhạc dài 32 nhịp, nơi ta học cách buông xả để đạt đến bình an?

Khi đào sâu hơn vào những nốt nhạc cụ thể, tôi kinh ngạc trước sự kỳ diệu của nốt Fa, nơi tỷ lệ vàng (1.618) len lỏi vào cấu trúc giai điệu, như cách Mozart chia đoạn nhạc theo dãy Fibonacci, tạo sự hài hòa tựa vòng xoáy thiên hà. Nốt Sol, ngược lại vang lên như ánh sáng mặt trời, biểu tượng của sức sống và tuổi trẻ, thúc đẩy linh hồn vươn tới những tầng trời cao hơn.

Cuộc đời giống như nốt Fa – cần tỷ lệ vàng để cân bằng công việc và nghỉ ngơi; và giống nốt Sol – cần năng lượng để tỏa sáng giữa bóng tối cô đơn.

Giao thoa giữa nhạc Đông và Tây càng làm hành trình khám phá của tôi thêm phần thú vị. Nhạc Đông với ngũ âm giản dị, tuyến tính, như dòng sông chảy êm đềm; nhạc Tây với hòa thanh phức tạp, như dàn giao hưởng bùng nổ. Chúng gặp nhau ở thang âm ngũ cung chung, như trong các buổi biểu diễn lai giữa violin phương Tây và đàn bầu Việt Nam.

Điều này nhắc nhở tôi về sự đa dạng của nhân loại: Đông-Tây không đối lập, mà bổ trợ, giúp ta học cách hòa hợp trong thế giới toàn cầu hóa. Cảm ngộ từ đây: nhân sinh là sự giao thoa, nơi ta học yêu thương sự khác biệt để tạo nên bản nhạc đẹp đẽ hơn.

Sâu xa hơn, âm nhạc và vũ trụ đều rung động qua tần số. Tần số 432 Hz được coi là “tần số tự nhiên”, đồng bộ với nhịp tim Trái Đất (Schumann 7.83 Hz), mang lại sự chữa lành; 528 Hz là “tần số tình yêu”, kết nối linh hồn với vũ trụ.

Trong Phật giáo, trời có 33 tầng – cõi Đao Lợi Thiên, biểu tượng cho hành trình tâm linh từ thấp đến cao. Âm nhạc với cảnh giới từ u trầm đến thăng hoa, như thang trời dẫn ta lên 33 tầng rung động. Tôi hiểu rằng nhân sinh là hành trình leo thang ấy: từ những tần số hỗn loạn của dục vọng đến bình yên giác ngộ, nơi âm nhạc là người dẫn đường.

Con người vốn là tiểu vũ trụ, mang trong mình nhịp tim đập theo nhịp vũ trụ. Nhịp tim trung bình 60-80 bpm đồng bộ với tempo Adagio trong nhạc cổ điển, như một minh chứng rằng ta là phần của cái toàn thể. Con số 60 hay 72 bpm không chỉ là sinh lý, mà là chìa khóa kết nối tiểu-macro cosmos. Mỗi nhịp tim là một nốt nhạc, nhắc ta sống có nhịp điệu, không vội vã giữa dòng đời hối hả.

Cuối cùng, vũ trụ có Thái cực phân chia âm dương – như vòng tròn đen trắng ôm nhau. Nốt nhạc có trắng và đen, con người có nam và nữ, tất cả đều là lưỡng nghi bổ trợ. Thanh âm qua rung động kết nối mọi thứ, từ nốt đơn lẻ đến bản giao hưởng vĩ đại. Trong hành trình cảm ngộ này, tôi nhận ra nhân sinh chính là bản nhạc: Chúng ta là những nốt xanh, cần rung động theo nhịp vũ trụ để tìm thấy ý nghĩa. Hãy lắng nghe, và để giai điệu dẫn lối – vì đời cần những giai điệu đẹp, và ta chính là người sáng tạo nên chúng.

Mỹ Mỹ

Xem thêm

Theo vandieuhay