Đức dày hơn dung nhan  câu chuyện nàng Tả Phân

Đức dày hơn dung nhan  câu chuyện nàng Tả Phân

Người xưa có câu: “đức dày mà dung mạo chẳng rạng rỡ, ấy mới là vẻ đẹp bền lâu.” Lời dạy ấy như ngọn đèn soi sáng cho biết bao thế hệ, nhắc nhở chúng ta rằng dung mạo chỉ là lớp vỏ chóng phai, còn đức hạnh và trí tuệ mới là vẻ đẹp vĩnh cửu. 

Lịch sử Trung Hoa ghi lại nhiều tấm gương sống động cho chân lý ấy, nhưng hiếm ai khiến hậu thế cảm phục sâu sắc như nàng Tả Phân  bậc tài nữ của triều Tây Tấn, người đã dùng tài năng và nhân cách thanh cao để khiến cả vị hoàng đế khai quốc phải kính trọng, dù dung nhan chẳng mấy nổi bật.

Bông hoa từ gia tộc 

Tả Phân (253–300), tự Lan Chi, sinh ra trong một gia đình nho học tại Lạc Dương. Cha nàng, Tả Ung, từng giữ chức quan thanh liêm, anh trai Tả Tư là nhà văn kiệt xuất với tác phẩm Tam Đô Phú lừng lẫy đến mức khiến giấy ở Lạc Dương “quý như vàng”. 

Thừa hưởng nền tảng ấy, Tả Phân lớn lên giữa hương sách và âm thanh đàn phách. Nàng sớm bộc lộ tài văn chương, giỏi cả phú, tụng, tán, được người đương thời xếp ngang hàng với Thái Văn Cơ và Tô Huệ  hai nữ tài tử bậc nhất lịch sử Trung Hoa.

Trong xã hội mà vẻ đẹp hình thể thường quyết định số phận phụ nữ, Tả Phân không được trời phú dung mạo kiều diễm. 

Sử chép rằng “tư sắc tầm thường”, yếu đuối, hay bệnh. Thế nhưng, chính tri thức uyên thâm và phẩm hạnh thanh cao đã đưa nàng đến một con đường khác, tỏa sáng theo cách không ai ngờ.

Bước vào cung cấm

Tấn Vũ Đế Tư Mã Viêm vị hoàng đế khai quốc nhà Tấn vốn nổi tiếng yêu mến văn học. Khi nghe danh tài nữ Tả Phân, ông phá lệ triệu nàng vào cung, mặc cho nàng không hề nổi trội về nhan sắc. Năm 272, Tả Phân được phong Tu Nghi, sau thăng Quý Tần, địa vị chỉ sau hoàng hậu.

Hậu cung Tấn Vũ Đế khi ấy đông tới vạn giai nhân, phần lớn tuyệt sắc. Các phi tần còn bày mưu cắm lá trúc, rắc muối trước cửa để xe dê của hoàng đế dừng lại. Giữa nơi xa hoa và tranh đoạt ấy, một người “sắc thường, thân yếu” như Tả Phân vẫn giữ tâm hồn tĩnh lặng. Điều khiến nàng nổi bật không phải dáng vẻ mà là tài văn chương cùng phong thái ung dung.

Tri kỷ của hoàng đế

Tả Phân trở thành người bạn văn học hiếm có của Tấn Vũ Đế. Mỗi khi có sự kiện trọng đại – tế lễ, tuần du, tiếp nhận báu vật  hoàng đế đều sai nàng sáng tác phú, tụng. Những tác phẩm như Khổng Tước Phú, Úc Kim Tụng, Ly Tư Phú được xem ngang hàng với phú của Tư Mã Tương Như, văn chương trác tuyệt, ý tứ uyên thâm.

Sử chép: “Hoàng đế trọng tài hoa của nàng, mỗi khi đàm luận văn học, lời lẽ của nàng thanh nhã, khiến người nghe đều kinh phục.” Có lần đi dạo ở Hoa Lâm viên, dù đêm đã khuya, Tấn Vũ Đế vẫn cho xe trở lại tìm nàng để đàm luận thi phú điều hiếm thấy trong chốn hậu cung đầy tranh sủng.

Dẫu được kính trọng, Tả Phân không vì thế mà tham dự chính sự hay bon chen quyền lực. Nàng giữ mình khiêm nhường, chỉ dùng ngòi bút để phụng sự văn hóa triều đình, để lại cho đời hơn hai mươi tác phẩm, tiếc rằng phần lớn thất truyền.

Nỗi lòng chốn thâm cung

Sau bức màn nhung lộng lẫy, cuộc đời Tả Phân chất chứa cô độc. Nàng không có con, sức khỏe yếu, lại hiếm khi được gặp cha và anh những người thân thương nhất.

 Anh trai nàng Tả Tư, từng gửi hai bài Điệu Ly Tặng Muội Thi bày tỏ thương nhớ: 

“Anh và em, cùng một mẹ sinh ra… Ai ngờ bị chia cắt, cách bởi cung đình.”

Đáp lại, Tả Phân viết Cảm Ly Thi, bộc lộ nỗi nhớ cha anh da diết:

“Đọc lại lời anh gửi, nghiền ngẫm thơ chia ly,

Nhớ dung mạo anh, không kìm được nghẹn ngào.”

Tác phẩm Ly Tư Phú càng chan chứa nỗi cô quạnh của nàng: những đêm dài trong cung lạnh lẽo, lặng nghe gió sương, chỉ biết hướng mắt về trời xanh mong manh hy vọng.

 Đó không chỉ là nỗi niềm của một cung phi mà còn là tiếng lòng của người phụ nữ khao khát tự do, tri âm.

Bông lan trong gió bão

Năm 290, Tấn Vũ Đế băng hà, hậu cung rơi vào tay Giả Nam Phong, nổi tiếng tàn độc. Nhiều phi tần bị sát hại, nhưng Tả Phân nhờ lối sống khiêm nhường, không tranh quyền, vẫn an nhiên qua cơn bão loạn, sống thêm chín năm trước khi qua đời vào năm 300, thọ 48 tuổi.

Dù không được “sủng ái” theo nghĩa thường, Tả Phân được hậu thế gọi là “vương miện của phụ nữ nhà Tấn”, một danh xưng đủ nói lên sự tôn kính dành cho tài năng và nhân cách của nàng.

Tiếng vọng cho hôm nay

Câu chuyện Tả Phân không chỉ là lát cắt lịch sử mà còn soi chiếu hiện tại. Chúng ta đang sống trong thời đại ngoại hình được tôn vinh gần như tuyệt đối. Từ các cuộc thi sắc đẹp, quảng cáo mỹ phẩm cho đến mạng xã hội, hình ảnh bề ngoài được coi như thước đo giá trị. Không ít người trẻ vì áp lực “phải đẹp” mà rơi vào tự ti, trầm cảm, hoặc lao vào phẫu thuật thẩm mỹ, quên mất việc tu dưỡng tâm hồn.

Khi đánh giá người khác bằng nhan sắc, chúng ta cũng tự trói buộc mình chỉ thấy tự tin khi được khen đẹp, chỉ dám vươn lên nếu hợp chuẩn thời thượng,  đó là chiếc lồng vàng của phù hoa. Soi vào gương Tả Phân, ta thấy rõ “sắc đẹp có thể khiến người ta ngắm nhìn trong khoảnh khắc, nhưng tài năng và đức hạnh mới khiến người đời ngưỡng mộ qua thế kỷ”.

 Tiểu Hoa biên tập

Theo: secretchina.

Xem thêm

Theo vandieuhay