Bạn có bao giờ thật sự cảm thấy mình được yêu chưa?

Bạn có bao giờ thật sự cảm thấy mình được yêu chưa?

Một câu hỏi chạm đến trái tim

Hãy tưởng tượng, giữa đêm khuya, bạn cầm điện thoại, tim đập thình thịch vì một nỗi lo không tên. Bạn bấm số từ danh bạ, không phải để kể lể, mà chỉ để nghe một giọng nói quen thuộc: “Ừ, mình đây, kể đi.” Đó không phải tình yêu kịch tính như phim, nhưng chính nó khiến bạn thở phào: “Mình không cô đơn.”

Robert Waldinger, giám đốc nghiên cứu hạnh phúc dài nhất thế giới tại Harvard, từng khẳng định: “Những mối quan hệ gần gũi, hơn cả tiền bạc hay danh vọng, chính là thứ giữ cho chúng ta hạnh phúc suốt đời.”

Nhưng thử hỏi: “Bạn đã bao giờ thật sự cảm thấy mình được yêu chưa?” Không phải qua like/share ảo, mà qua một sự hiện diện thật sự như một cái ôm, một lời hỏi han, hay chỉ là ai đó “ở đó” khi bạn cần. 

Cảm giác được yêu nhìn từ tâm lý và khoa học

Trong tâm lý học, Robert Sternberg từng đưa ra “tam giác tình yêu”: đam mê – thân mật – cam kết. Nếu thiếu một cạnh, tình yêu dễ khập khiễng. Nhưng điều đáng nói là, ngay cả khi có đủ cả ba, chưa chắc ta đã cảm thấy được yêu. Bởi điều cốt lõi nằm ở cách não bộ diễn giải những tín hiệu đó.

John Bowlby, cha đẻ thuyết gắn bó (Attachment Theory), cho rằng trải nghiệm gắn bó thuở nhỏ quyết định rất nhiều việc ta có dễ dàng cảm thấy được yêu khi trưởng thành hay không. Một đứa trẻ từng được ôm ấp, dỗ dành, thường có xu hướng tin rằng mình xứng đáng được yêu. Ngược lại, nếu thiếu vắng, khi lớn lên, dù có được quan tâm, trái tim vẫn khó mở ra đón nhận.

Về mặt sinh học, cảm giác được yêu gắn liền với các hormone: oxytocin (hormone gắn bó), dopamine (cảm giác hưng phấn), serotonin (cân bằng tâm trạng). Nhưng ngay cả oxytocin cũng mang nghịch lý: nó khiến ta gắn bó hơn, song đồng thời làm tăng tính chiếm hữu và ghen tuông. Vậy nên, cảm giác được yêu không chỉ đến từ “thực tế” có người yêu thương, mà phụ thuộc nhiều vào cách tâm trí ta tiếp nhận và xử lý những tín hiệu đó.

Những nghịch lý của cảm giác được yêu

Có người được yêu nhiều mà vẫn thấy cô đơn. Vì trong lòng họ, tình yêu phải là những lời khẳng định ồn ào, trong khi người khác lại yêu bằng cách âm thầm lo lắng.

Có người chẳng ai bên cạnh mà vẫn thấy bình yên. Họ tìm thấy tình yêu từ chính mình, từ việc tự chăm sóc và trân trọng bản thân.

Được yêu đôi khi trở thành gánh nặng. Một người mẹ có thể thấy mình “bị bó buộc” trong tình yêu thương quá lớn từ con cái. Một người yêu có thể cảm thấy áp lực khi tình cảm của đối phương biến thành sự kiểm soát.

Nghịch lý ấy cho thấy rằng, cảm giác được yêu không chỉ đến từ việc người khác đối xử thế nào, mà còn từ cách ta nhìn nhận, tiếp nhận và cho phép mình được yêu.

Ba môi trường của tình yêu và những khoảnh khắc nhỏ bé

Tình yêu không chỉ tồn tại trong một hình thái, mà lan tỏa qua ba môi trường chính:

Tình thân: Ở Việt Nam, câu hỏi “Ăn cơm chưa?” đôi khi chính là cách cha mẹ nói “Mẹ thương con”. Tình yêu gia đình thường ít lời hoa mỹ, nhưng lại bền chặt. Dẫu vậy, tình thân cũng có nghịch lý như càng yêu thương, cha mẹ càng đặt kỳ vọng, thậm chí kiểm soát. Có người được bao bọc quá mức lại thấy ngột ngạt. Thế nên, trong tình thân, được yêu đôi khi không chỉ là nhận quan tâm, mà là được tôn trọng như một cá thể độc lập.

Tình yêu đôi lứa: Được yêu trong tình yêu đôi lứa thường gắn với sự an toàn, được lắng nghe, được chọn lựa mỗi ngày. Nhưng dễ có sự lẫn lộn, được chiều chuộng chưa chắc đã là được yêu. Một người có thể tặng quà, nhắn tin dồn dập, nhưng nếu thiếu thấu hiểu, thiếu lắng nghe, cảm giác được yêu vẫn không hiện diện. Người yêu chẳng tặng quà xa xỉ, chỉ luôn cầm ô đứng chờ trước cổng khi trời mưa, đó mới là tình yêu tinh khiết.

Tình bạn và cộng đồng: Không chỉ trong gia đình hay tình yêu, cảm giác được yêu còn đến từ tình bạn, từ cộng đồng. Một cái ôm đúng lúc, một người lắng nghe không phán xét, hay một nhóm chung sở thích sẵn sàng dang tay chào đón. Đó đều là những “dòng suối nhỏ” nuôi dưỡng trái tim. Trong xã hội hiện đại, các cộng đồng tình nguyện, nhóm học tập, câu lạc bộ… nhiều khi trở thành “gia đình thứ hai”, đem lại cảm giác được yêu thương và thuộc về. Người bạn thân không biết an ủi ra sao, chỉ im lặng ngồi nghe bạn khóc hai tiếng đồng hồ, nhưng những khoảnh khắc ấy, đủ để trái tim thấy mình không đơn độc.

Mặt tối của cảm giác được yêu và xã hội hiện đại

Được yêu không phải lúc nào cũng thuần khiết ngọt ngào. Áp lực kỳ vọng: Khi biết mình được yêu thương, ta cũng sợ làm người khác thất vọng. Tình yêu trở thành một “trọng trách” phải gánh, hơn là chỗ dựa ấm áp.

Sự lệ thuộc: Có người vì quá quen với tình yêu mà dần phụ thuộc cảm xúc. Khi thiếu vắng, họ mất phương hướng, như người nghiện thiếu liều.

Ảo tưởng trong mạng xã hội: Trong kỷ nguyên số, “được chú ý” dễ bị nhầm là “được yêu”. Những lượt like, comment khiến dopamine tăng vọt, nhưng không thể thay thế được sự hiện diện và lắng nghe thật sự. Một khảo sát cho thấy 65% người trẻ cảm thấy cô đơn thường xuyên, dù họ có hàng trăm bạn bè trên mạng. Lý do? Bởi sự chú ý ảo không đồng nghĩa với tình yêu thật. Hàng nghìn tim, like, share… không thay thế được một người lắng nghe ta thật sự. Trong thời đại số hóa, ta dễ rơi vào ảo giác: “Mình được quan tâm vì có nhiều follower.” Nhưng khi tắt màn hình, chỉ còn lại căn phòng trống. Thật ra, điều con người khao khát không phải “sự chú ý”, mà là cảm giác được ai đó thấu hiểu và trân trọng.

Được yêu trong triết lý nhân sinh và văn hóa truyền thống

Trong văn hóa Á Đông, tình yêu thương không chỉ là cảm xúc, mà còn là gốc rễ của đạo làm người. Khổng Tử từng nói: “Nhân giả, ái nhân”, người có Nhân là người biết yêu thương người khác. Ở đây, tình yêu không chỉ bó hẹp trong đôi lứa, mà mở rộng thành lòng hiếu thảo, tình bằng hữu, sự đồng cảm với cộng đồng.

Trong Phật giáo, được yêu thật sự không đến từ sự chiếm hữu, mà từ từ bi, yêu thương không điều kiện, không mong cầu đáp trả. Một người có từ bi sẽ khiến người khác cảm thấy được yêu vì sự hiện diện an lành và bao dung của họ. Đó là tình yêu không đốt cháy, mà nuôi dưỡng. Khi yêu thương không mong cầu đáp trả, ta cũng giải thoát khỏi nỗi lo lắng “mình có được yêu hay không”.

Đạo giáo lại dạy ta về sự thuận theo tự nhiên: Tình yêu không cần gượng ép, không phải tranh đoạt, mà là để cho mọi thứ chảy đúng theo mạch của nó. Khi ta biết buông bỏ sự kiểm soát, tình yêu trở thành sự tự do của cả hai tâm hồn. Được yêu không chỉ là chuyện giữa người với người, mà là giữa con người với đất trời, vạn vật.

Người xưa còn có câu: “Yêu thương là hạt giống, gieo ở đâu sẽ nở hoa ở đó.” Nếu chúng ta biết yêu thương từ trong gia đình, tôn trọng trong bằng hữu, bao dung trong xã hội, thì cảm giác được yêu sẽ trở thành một vòng tuần hoàn không bao giờ dứt.

Như vậy, được yêu không phải đi tìm ở đâu xa, mà chính là học cách gieo tình yêu mỗi ngày. Từ đó có thể thấy, cảm giác được yêu không chỉ mang tính cá nhân, mà còn là trải nghiệm liên hệ với cái toàn thể: người – người, người – thiên nhiên, người – vũ trụ.

Làm sao để cảm thấy được yêu nhiều hơn?

Cảm giác được yêu, hóa ra, cũng cần được “học”.

Bắt đầu từ chính mình: Viết nhật ký biết ơn, chăm sóc cơ thể, làm điều tốt cho bản thân. Khi yêu mình, ta dễ mở lòng để đón nhận tình yêu từ người khác. Nhiều khi ta không cảm thấy được yêu, đơn giản vì ta chưa yêu chính bản thân.

Học ngôn ngữ tình yêu: Gary Chapman chỉ ra 5 cách bày tỏ: lời nói, hành động, quà tặng, thời gian, và tiếp xúc cơ thể. Biết “ngôn ngữ” của mình và của người khác sẽ giúp cả hai cùng cảm thấy được yêu.

Thực hành trao đi: Một cái ôm, một lời cảm ơn, hay chỉ một tin nhắn “Bạn ổn không?” có thể khiến ai đó thấy được yêu và ngược lại, chính bạn cũng cảm thấy điều đó. Tham gia hoạt động xã hội, trao đi sự quan tâm, giúp đỡ người khác chính là cách nhận lại cảm giác được yêu thương một cách tự nhiên nhất.

Dám nói ra nhu cầu: Nếu bạn thấy thiếu tình yêu, hãy chia sẻ. Đôi khi người thân, người yêu, bạn bè thật sự quan tâm, chỉ là họ chưa biết cách bày tỏ.

Điều then chốt là cảm giác được yêu không chỉ đến từ người khác, mà còn từ khả năng mở lòng đón nhận của chính ta.

Câu hỏi cho mỗi chúng ta

Được yêu không phải lúc nào cũng là pháo hoa rực rỡ, mà nhiều khi chỉ là một ngọn đèn nhỏ sáng trong căn phòng tối. Ta có thể không nhìn thấy nó ngay, nhưng khi để ý, ta sẽ nhận ra ánh sáng ấy vẫn luôn ở đó. 

Được yêu, rốt cuộc vừa là trạng thái sinh học, vừa là trải nghiệm tâm lý, vừa là câu chuyện triết học. Nó có thể đến từ một lời hỏi han, một vòng tay, một ánh nhìn, hoặc đơn giản là sự hiện diện đúng lúc. Nhưng quan trọng hơn cả, đó không phải là điều cố định bên ngoài, mà là hành trình ta không ngừng khám phá bên trong.

Có lẽ, cảm giác được yêu giống như có một ngọn lửa nhỏ trong đêm đông. Nó không rực rỡ như pháo hoa, nhưng đủ giữ ta ấm áp để tiếp tục bước đi. Và có lẽ, thay vì chỉ chờ được yêu, mỗi chúng ta cũng cần học cách trao đi yêu thương, bởi khi trao đi, ta cũng đồng thời được lấp đầy.

Vậy, hãy thử tự hỏi: Lần gần nhất bạn cảm thấy mình được yêu là khi nào? Đó có phải một lời nói ngọt ngào, hay chỉ là một cử chỉ âm thầm? Có lẽ, cảm giác được yêu không nằm ở chỗ bao nhiêu người thương ta, mà ở chỗ ta biết nhận ra tình yêu trong những điều nhỏ bé nhất.

Bạn thì sao? Bạn đã thật sự cảm thấy mình được yêu chưa? 

Tú Uyên biên tập
Theo vandieuhay