Chưa phân loại

Nguồn gốc cổ xưa của đất nước Việt Nam

admin 15 Views ,

Kỳ 1: Từ Văn Lang – Âu Lạc đến Nam Việt
Theo Charles Holcombe, Before Vietnam (2001) – Ngô Bắc dịch và giới thiệu

Văn Lang và huyền thoại khởi nguồn

Các sử ký Việt Nam từ thế kỷ XIV kể rằng, từ thế kỷ VII TCN, một vương quốc Văn Lang đã hình thành và truyền qua 18 đời vua Hùng. Dù thiên về truyền thuyết, hình ảnh Văn Lang vẫn được gắn liền với văn hóa Đông Sơn, từ đó trở thành cái gốc trong tư tưởng dân tộc Việt Nam hiện đại.

Tuy nhiên, Holcombe lưu ý: những ghi chép ấy phần nhiều dựa vào tài liệu Trung Hoa mơ hồ từ thế kỷ VI–VII, chưa thể coi là bằng chứng xác thực. Có lẽ đúng hơn, Đông Sơn là một xã hội Việt tộc (Yue) tiền sử, vừa độc lập vừa chịu ảnh hưởng từ văn minh Hoa Hạ.

Âu Lạc và thành Cổ Loa

Truyền thuyết kể rằng, năm 257 TCN, Văn Lang bị một thủ lĩnh phương Bắc đánh bại, lập ra vương quốc Âu Lạc. Thủ đô là Cổ Loa – “thành ốc xoáy” – được coi là đô thị lớn đầu tiên của toàn vùng Lĩnh Nam và Đông Dương.

Dù không hẳn thay thế toàn bộ cư dân cũ, nhưng khảo cổ học cho thấy có sự gián đoạn, phản ánh ảnh hưởng mới từ phương Bắc lan xuống Bắc Bộ.

Nhà Tần và cuộc chinh phục phương Nam

Năm 214 TCN, Tần Thủy Hoàng tung cuộc nam chinh lớn, đưa nửa triệu người xuống Lĩnh Nam, đào kênh vận tải, lập đồn trú. Tuy nhiên, triều Tần nhanh chóng sụp đổ. Trên đất cũ, nhiều vương quốc Việt phục hưng: Đông Âu (Triết Giang), Mân Việt (Phúc Kiến) và Nam Việt (Quảng Đông, Quảng Tây, Bắc Bộ).

Nam Việt do Triệu Đà – một tướng Tần gốc Hà Bắc – lập nên (208 TCN). Dù là “ngoại diên” của Hán, ông vừa giữ bản sắc Trung Nguyên vừa tiếp thu phong tục bản địa. Khảo cổ Quảng Châu cho thấy mộ táng pha trộn giữa Hán và Việt, phản ánh tính chất “lai ghép” của vương quốc này.

Sự sáp nhập vào Hán

Các vua Nam Việt ban đầu vẫn giữ quan hệ thần phục với Hán. Nhưng đến năm 113 TCN, một quan lại gốc Việt nổi dậy, sát hại vua và mẹ vua. Nhà Hán liền gửi 100.000 quân, thôn tính Nam Việt (111 TCN).

Từ đây, Lĩnh Nam, trong đó có Bắc Bộ Việt Nam, bị sáp nhập trực tiếp vào đế chế Trung Hoa. Chỉ vùng cực Nam xa xôi mới thoát khỏi vòng kiểm soát, để đến năm 939, mới thực sự tách ra thành quốc gia độc lập đầu tiên, và đến 1802, mang tên Việt Nam.

Một lưu ý quan trọng

Holcombe nhấn mạnh: khái niệm “biên giới” Trung–Việt hiện đại không tồn tại trong cổ đại. Ngay cả cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng (40–42 SCN) cũng không chỉ diễn ra ở Bắc Bộ mà lan sang cả vùng Quảng Tây, bởi cư dân bản địa khi đó sống xuyên biên giới ngày nay.

🔎 Đọc thêm:

  • Bellwood, First Farmers;

  • Taylor, Birth of Vietnam;

  • Maspero, “Văn Lang”;

  • Đại Việt Sử Ký Toàn Thư; An Nam Chí Lược
    ĐÓN ĐỌC KỲ 2 TẠI ĐÂY    ĐỌC NGAY

Gửi phản hồi